مراسم سوگواری ایام محرم روستای برز

محرم

درساليان گذشته درشب هاي دهه اول محرم مراسم سوگواري در امامزاده اسماعيل برگزار مي‌شد. در داخل ساختمان امامزاده جاي افراد و طايفه ها برحسب سن و مقام اجتماعي مشخص بود و هر کس در جاي خود مي نشست. افراد در دسته هاي عزاداري با چراغ و مشعل در حال سينه زني و نوحه خواني از چند محل به سوي امامزاده حرکت مي کردند. پس از رسيدن به آنجا مردان در طبقه همکف در جاي خود و زنان در غرفه (صفه) هاي فوقاني مي نشستند.
عده اي مشخص که پاي منبر مي نشستند اشعاري را به عنوان «پيش واقعه» با آهنگي موزون و جالب مي خواندند و به اصطلاح مجلس را آماده مي کردند، سپس خطيبان و روضه خوان ها و مداحان به سخنراني و مداحي مي پرداختند. اگر روضه خوان يا مداحي به مجلس شور و حالي مي داد براي تهيج بيشتر افراد، چراغ ها را تا پايان برنامه او خاموش مي کردند.
در پايان، سينه زني و نوحه خواني اجرا ميشد. پذيرايي با چاي انجام ميگرفت و هر شب يک نفر عهده دار اين کار ميشد و قند و چاي لازم را قبلاً به محل امامزاده مي فرستاد. علاوه بر چاي با نذري هاي ارسالي خانواده ها نيز ار مردم پذيرايي مي شد.
البته اوج اين مراسم در شب نهم و دهم بود. شب يازدهم نيز مراسم شام غريبان پيش از شروع روضه خواني و مداحي در پيرامون امامزاده و در تاريکي اجراي ميشد.

در روز تاسوعا علمي چوبي به بلندي حدود چهار متر که در بالاي آن چند شاخه دارد و با پارچه نفيس و رنگارنگ پوشش داده شده و عمامه سبز در بالاي آن و وسط آن قرار دارد از محله سرده به حرکت در مي آوردند و دسته هاي سينه زن به دنبال علم به راه مي افتند و با ترتيبي خاص به محله هاي مختلف روستا مي روند. در برابر هر خانه اي که نذرهايي براي دسته هاي سنيه زن مي آوردند جمعيت توقف کرده و از نذورات استفاده مي کنند، سپس براي اهل خانه دعا و براي درگذشتگان آنان طلب آمرزش مي‌شود و سپس فاتحه ميخوانند. اين مراسم از صبح تا نزديک غروب ادامه مي يابد.

در روز عاشورا علاوه بر علم، کتل (علامت) و نخل نيز به مراسم اضافه مي شود اين نخل که پس از آذين بندي وزني حدود 500 کيلوگرم دارد توسط افراد مخصوصي که از چند طايفه هستند حمل مي شود.
اين عده صبح عاشورا پس از آذين بندي نخل هر چند نفر براي خوردن صبحانه به خانه يکي از افراد سرشناس يا روحانيان روستا مي روند. پس از صبحانه آن افراد به اتفاق صاحبخانه به محل استقرار نخل مي آيند. پس از تجمع افراد با شور و حالي وصف ناشدني حمل کنندگان نخل، آن را به دوش گرفته، اين افراد در هر نوبت ده نفر مي باشند که در مکان هاي معين نخل را از افرادي که آنرا بدوش گرفته اند تحويل و به دوش مي گيرند. علاوه بر اين افراد، يک نفر که او را «بابا» خطاب مي کنند فرماندهي اين عده را به عهده دارد و در جلو نخل حرکت مي‌کند، با دستورهاي خود به حاملين نخل تعادسل نخل حفظ مي شود. اگر اتفاقاً در محله اي يا در برابر خانه اي تعادل نخل بهم خورد اهالي آن محل يا خانه اين عمل را به فال بد گرفته و براي رفع نحوست آن فوراً گوسفندي را جلوي نخل سر مي برند ، در مسير حرکت نخل نيز تعداد زيادي گوسفند قرباني مي کنند که به وسيله متصديان نخل جمع آوري و بهاي گوشت آن صرف خريد لوازم نخل و حسينيه مي شود.

مسير حرکت نخل و مردم در روز عاشورا بين دو قبرستان روستا مي باشد و هنگام ظهر در برابر امامزاده اسماعيل متوقف شده و ناهار را به طور دست جمعي مي خورند. اين ناهار يا توسط يک نفر يا چند نفر از مردم روستا تهيه مي‌شود. ناهار معمولاً پلو و خورش مي‌باشد. پس از خوردن ناهار، دوباره سينه زن ها و نخل و علم و کتل آغاز مي شود. اين مراسم تا حدود ساعت چهار بعد از ظهر ادامه مي يابد. در ساليان گذشته مراسم تعزيه يا شبيه خواني نيز در دهه اول محرم در روستاي برز انجام مي‌شد.

منبع : میراث فرهنگی نطنز نگارش سیدحسین اعظم واقفی، ناشر انجمن میراث فرهنگی نطنز

0 : توضیحات:

ارسال یک نظر