وبلاگ دهستان برزرود: ابیانه

عده اي از اهالي اظهار کردند که ابيانه در واقع آب يا نه بوده است و عده اي که قصد داشتند در محل فعلي ابيانه مسکن گزينند، از طرف غرب آمده اند و از پشت کوه ها افرادي را به آن طرف فرستادند تا ببينند آب هست يا نه؛ به همين دليل اين منطقه را ابيانه ناميده اند.در زبان محلي به ابيانه " ويونا " مي گويند. " وي " به معناي بيد و " ويانه " به معناي بيدستان است ( ابيانه در گذشته بيدستان بوده است ). به اظهار برخي " ويانه " در طول زمان به "اويانه " و " ابيانه " تحريف شده است. ابيانه اي وقتي بخواهد بگويد "ابيانه اي هستم " مي گويد " ويون جي ما : ما ويون جي هستيم "

ابيانه روستايي در40 کيلومتري شمال غربي نطنز، در دامنه کوه کرکس است. اين روستا به اعتبار معماري بومي و بناهاي تاريخي پرتنوعش از روستاهاي استثنايي ايران است. ابيانه نقطه‌‏اي خوش منظره و خوش آب و هوا و داراي موقعيت طبيعي مساعدي است.

نوشته و اثري که قدمت زماني ابيانه را دقيقاً معلوم کند در دست نيست؛ ولي قدمت هزار و پانصد ساله را براي آن تخمين مي‌زنند و آن را از کهن ترين زيست گاه‌هاي انساني در حاشيه دشت کوير ايران مي‌دانند. آثار و بناهاي تاريخي که در ابيانه وجود دارد مربوط به دوره‌هاي ساساني، سلجوقي صفوي و قاجار است. اين آثار نشان دهنده قدمت تاريخي اين زيست گاه انساني است.

در دوره ی صفويه هنگامي که شاهان صفوي براي ييلاق به نطنز مي‏رفتند بسياري از نزديکان آنها و درباريان ترجيح مي‏دادند در ابيانه اقامت کنند.

شمار خانه ‏هاي ابيانه در سرشماري سال 1361 برابر با 500 واحد برآورد شده؛ اين خانه‏‌ها تماماً بر روي دامنه پرشيبي در شمال رودخانه برزرود بنا شده‌است به صورتي که پشت بام مسطح خانه‏‌هاي پايين دست، حياط خانه‏‌هاي بالادست را به وجود آورده‌است و هيچ ديواري هم آنها را محصور نمي‏سازد. در نتيجه، ابيانه در وهله ی اول روستايي چند طبقه به نظر مي‏آيد که در بعضي موارد تا چهار طبقه ی آن را مي‏ توان مشاهده کرد. اتاقهاي ابيانه به پنجره‌‏هاي چوبي ارسي مانند مجهزند و اغلب داراي ايوانها و طارميهاي چوبي پيش آمده ی مشرف بر کوچه ‏هاي تنگ و تاريک‏اند که خود به صورت مناظر جالبي درآمده‏اند. نماي خارجي ديوارهاي خانه‏‌هاي ابيانه با خاک سرخي که معدن آن در مجاورت روستاست پوشيده شده‌است. از آنجا که در دامنه ‏هاي شيبدار ابيانه فضاي کافي براي ساختن خانه‏‌هاي موردنياز وجود ندارد در اين روستا چنين رسم شده‌است که هر خانواده انبار غار مانندي در تپه‏هاي يک کيلومتري روستا، در کنار جاده و نرسيده به ابيانه ايجاد نمايد. اين غارها که در دل تپه‏‌ها حفر شده‏اند و از بيرون تنها درهاي کوتاه و محقر آن نمودار است براي نگهداري دامها و نيز آذوقه ی زمستاني و اشياي غيرضروري مورد استفاده قرار مي‏گيرد.

زندگي مردم ابيانه کشاورزي و باغداري و دامداري است که با روشهاي سنتي اداره مي‏شود. بيشتر زنان در امور اقتصادي با مردان همکاري دارند. ابيانه داراي هفت رشته قنات است که براي آبياري مزارع و باغات مورد استفاده قرار مي‏گيرد. گندم، جو، سيب‏ زميني و انواع ميوه به خصوص سيب، آلو، گلابي، زردآلو، بادام و گردو در ابيانه به دست مي‏آيد.

در سالهاي اخير قالي‏بافي در ابيانه رواج پيدا کرده و نزديک به 30 کارگاه قالي‏بافي در آنجا داير شده‌است. در گذشته گيوه ‏بافي از جمله مشغله‏‌هاي پردرآمد زنهاي ابيانه بوده‌است که امروزه تا حدي متروک شده‌است.

مردم ابيانه به سبب کوهستاني بودن منطقه و دور بودن محل آنها از مراکز پر جمعيت و راههاي ارتباطي، قرنها در انزوا زيسته و در نتيجه بسياري از آداب و رسوم قومي و سنتي و از جمله زبان و لهجه ی قديم خود را حفظ کرده ‏اند. زبان مردم ابيانه از زبان‌هاي ايراني شمال غربي که البته در طول زمان دچار تغيير و تحولات زيادي شده و اکنون فقط تعداد کمي از واژه‌هاي اصيل پهلوي اشکاني در گويش آنان شنيده مي‌شود. لباس سنتي آنها، هنوز هم ميان آنها رواج دارد و در حفظ آن تاکيد و تعصب از خود نشان مي‏دهند، در مردان شلوار گشاد و درازي از پارچه ی سياه(شبيه شلوارمردان بختياري) و در زنها پيراهن بلندي از پارچه‏‌هاي گلدار و رنگارنگ است.

علاوه بر اين، زنهاي ابيانه معمولاً چارقدهاي سفيدرنگي بر سر دارند.

آتشکده هرپاک

معبد آناهیتا

قديم‏ترين اثر تاريخي ابيانه آتشکده‏اي است که مانند ديگر بناهاي ده در سراشيبي قرار گرفته‌است. آتشکده ابيانه را نمونه‏اي ازمعابد زردشتي دانسته‏اند که در جوامع کوهستاني ساخته مي‏شد. اثر تاريخي ديگر اين روستا مسجد جامع آن و قديم‏ترين اثر تاريخي اين مسجد منبر چوبي منبت‏کاري آن است که در سال 466 هجري قمري ساخته شده‌است. مسجد قديمي ديگر ابيانه مسجد برزله است که داراي فضاي دلبازي است و روي لنگه در شرقي آن سال 701 هـ. ق. نوشته شده‌است که مربوط به دوره ی ايلخانان است. مسجد تاريخي ديگر ابيانه مسجد حاجتگاه است که کنار صخره‏اي در کوهستان بنا شده و بر در ورودي شبستان آن تاريخ 952 هـ. ق. مشاهده مي‏شود.

مسجد حاجتگاه

مسجد ابیانه

مسجد جامع ابیانه

روستاي ابيانه داراي دو زيارتگاه است: يکي مرقد شاهزاده عيسي و شاهزاده يحيي در جنوب روستا که به گفته اهالي فرزندان امام موسي کاظم بوده‏اند؛ و زيارتگاه ديگر ابيانه قدمگاه ناميده مي‏شود. از جمله جاها و اماکن ديدني ديگر ابيانه مي‏توان از خانه غلام نادرشاه و خانه نايب حسين کاشي نام برد.

الف) بافت

موقعيت و استقرار بافت روستا بشکل خطي است و در امتداد نهر منشعب از چشمه مي باشد. باغات و کشتزارها در جنوب نهر جاي دارند که با استفاده از شيب زمين، براحتي مي توانستند از آبهاي سطحي بهره مند شوند. افزايش جمعيت موجب گسترش روستا شد. روستا به سه محله تقسيم شده است. در قسمت جنوبي نهر محله يسمان و در قسمت شمالي نهر محله پل ودر بخش شرقي روستا محله هرده واقع شده است.

قرار گيري ابيانه در يک منطقه کوهستاني، ويژگيهاي خاصي به معماري اين روستا داده است که به اين موارد مي توان اشاره کرد.

آب انبار روستای ابیانه

گسترش روستا بر روي شيب کوه، باعث شده که از وزش بادهاي شديد در امان باشد. اين مسئله براي محفوظ نگاه داشتن بنا ها در مقابل فشارهاي جانبي و همين طور کنترل حرارت، نقش مهمي دارد.

زمينهاي ابيانه از جنس سنگي يا رسي است و اين مسئله باعث مي شود که آبهاي سطحي جذب زمين نشده و در بستر رودخانه جاري شود و مورد استفاده کشاورزي و باغداري قرار گيرد.

ساختمانهاي روستا معمولاً دو تا سه طبقه ارتفاع دارند و نحوه قرارگيري خانه ها در شيب کوه موجب شده که از طبقه دوم به بالا منظره زيباي دره مشاهده شود، علاوه بر آن تابش نور خورشيد و جريان هوا به تهويه و مطبوع شدن هواي فضاهاي داخلي کمک مي کند.

سرازير شدن سيلابها که غالباً در بستر دره مسير خود را باز مي کنند و همينطور سيلابهاي کوهستانهايي که مشرف به روستاي ابيانه مي باشند، عامل ديگري است که موجب استقرار روستا در مکان فعلي شده است. در ساخت خانه ها که بر دامنه شمالي دره قرار گرفته اند ضمن تبعيت از فرم فيزيکي تپه، سعي شده که جهت روبه قبله کليه ساختمانها رعايت شود.

ب) مصالح و ساختار

در ساخت بناهاي روستا کلاً ازدونوع مصالح با قابليتهاي فني متفاوت استفاده شده است. گروه اول مصالحي مانند سنگ و خشت که بيشتر بعنوان عناصر سازه اي عمودي در ديوار ها ، جرزها و غيره استفاده م يشود (در ساخت پي هاي بناها سنگهاي طبيعي کوه مورداستفاده قرار مي گيرد) و گروه دوم انواع چوب که بعنوان عنصر کششي در سقفها و سردر بازشوها و موارد مشابه مورد استفاده قرار مي گيرد. چوبهاي مورد نياز را از درختان کبوده، تبريزي، چنار، صنوبر، شاخ و برگ بيد، ني و مانند آنها بدست مياورند. براي اندود درون و بيرون ساختمانها نيز از ملات خاک قرمز و کاه استفاده ميکنند که به دليل چرب بودن جنس خاک، دوام خوبي دارد و مانع نفوذ رطوبت مي شود. خاک زرد (هوک زرا) و خاک سفيد (هوک اسپي) نيز براي اندود مورد استفاده قرار ميگيرد اما دوام خاک قرمز را ندارد. شکل طبيعي منطقه اي که روستاي ابيانه در آن قرار گرفته به گونه ايست که اجازه هر فرم ساخت و ساز را نمي دهد. اکثر بناها به دليل اينکه در دامنة صخره اي تپه واقع شده اند، فاقد حياط مي باشند.

بلیط ورودی به روستای ابیانه

تور ابیانه

تور ابيانه يكي از تورهاي پرطرفدار است كه بيشترين بازديد كننده را از تمام نقاط ايران به خود جذب كرده است .تور ابيانه تور نقطه‌‏اي خوش منظره و خوش آب و هوا و داراي موقعيت طبيعي مساعدي است. روستاي تاريخي ابيانه كه در تور ابيانه مورد بازديد قرار مي گيرد در كوهپايه‌اي ميان كاشان و نطنز واقع شده است و از آن به عنوان ياقوت سرخ كوير ياد مي‌شود. خانه هاي چند طبقه با مصالح سنتي ابيانه ، پنجره هاي مشبك چوبي نفيس ، درب هاي منبت كاري شده و ايوان هاي زيبا ، مساجد ، زيارت ، آتشكده ، قلعه ها و معبد در دل كوه و مردماني به اصالت تاريخ اين سرزمين با گويش پهلوي و لباسهاي محلي و همچنين قرمزي رنگ خاك و كاهگل خانه ها , روستايي استثنايي را در دل كوههاي ايران بوجود آورده است . در اكثر ماههاي سال تور جذاب و به يادماندني ابيانه قابل اجرا مي باشد.در مجموع تور ابيانه را به شما دوستان عزيز بعنوان يك سفر فرح بخش و دلنشين پيشنهاد مي كنيم.

اماکن و جذابيت هاي گردشگري

بازديد از روستاي تاريخي ابيانه – اتشکده- مسجد جامع- مقبره شاهزاده عيسي و شاهزاده يحيي

هزينه تور براي هر نفر 28.000 تومان مي باشد.

هتل ابیانه

از آنجا که روستای ابیانه در طول زمانهای مختلف همواره مکانی برای جذب گردشگران داخلی و خارجی بوده است، همیشه کمبود یک مکان پذیرایی - اقامتی در این روستا احساس می شده است.

این مساله باعث شد که در سال ۱۳۷۸ آقای رضا حسن استاد علی از اهالی این روستا تصمیم به راه اندازی هتل ابیانه با درجه سه ستاره بگیرند.

هم اکنون نیز آقای استاد علی به همراه خانواده مدیریت هتل ابیانه را بر عهده دارند. مجموعه هتل ابیانه تمام تلاش خودرامی کند تا اقامت خوش و خاطره انگیزی را برای مسافرین و گردشگران محترم به ارمغان آورد.