طرح گاز‌کشي دهستان برزرود

با توجه به اخبار رسيده از دهياري روستاي برز، طرح گاز کشي دهستان برزرود از مهرماه امسال آغاز خواهد شد.

نام‌گذاري خيابان، محله و کوچه هاي برز

سالهاي سال است که نام کوچه هاي برز دربين نسلهاي مختلف اين آبادي سينه به سينه منتقل شده و به ما رسيده است. نامهاي زيبا و خاطره انگيزي که اگر ثبت و ضبط شود به هويت چندين ساله ي روستا غنا ي بيشتري مي بخشد.

اکنون در سايه ي تلاش و پيگيريهاي فراواني که انجام شد ضمن تهيه و تنظيم، اين نام هاي سنتي به نحو زيبايي بر روي کاشي نقش بسته که در سطح روستا درهر کوچه و محله نصب خواهد شد.

جا دارد از تمامي دوستان که مرا ياري کرده اند خصوصا جناب آقاي صدري اسماعيلي دهدار محترم برز کمال تشکر و قدرداني به عمل آيد.

به اطلاع ميرسانم اسامي به شرح زير مي باشد :

نام خيابان ها

    1- کمربندي برز
    2- بلوار شهداي برز
    3- هشت متري اول
    4- هشت متري دوم
    5- هشت متري پَل
    6- لاچيون

نام محله ها

    1- درب کوره
    2- سوسليمان
    3- عابدان
    4- گِريند
    5- ميون ده
    6- پاسنگ


نام کوچه ها

    1-    لاجُره
    2-    سوسليمان
    3- عابدان
    4- گِريند
    5- حمام
    6- چشمه خوني
    7-    مسجد جِه
    8- باغچه صَدرا
    9- عَمارت
    10- عمارت بالا
    11- عمارت پايين
    12- خَرمَنگاه
    13- دبيرستان
    14- پا قلعه سنگي
    15- مسجد حاجتگاه
    16- پَل مَويز
    17- پَچاد
    18- پَکرَنجه
    19- پَل
    20- آسياب درب عمارت
    21- درب هربا
    22- مير
    23- حوضخانه
    24- لاچيون
    25- ميرونه
    26- بَرلا
    27- پاچنار
    28- پشت قلعه سنگي
    29- خَروينه

نطنز دياري كهن در دامان كركس

 

نطنز

سرزميني با ويژگيهاي تاريخي و طبيعي و وسعتي افزون بر 3400 كيلومترمربع در دامان بلندترين قله كوير مركزي كشور (كركس) خودنمايي مي كند .
    

نطنز با توجه به اين كه از سمت جنوب شرقي با تپه ماهورهاي كم ارتفاع به جلگه حاصلخيز و پربركت بادرود محدود مي شود و از آنجا تا كوير مركزي ادامه مي يابد، داراي دو نوع آب و هواي كوهستاني و كويري است و اين تنوع آب و هوا شرايط مناسبي براي رويش و پرورش انواع گونه هاي گياهي در اين منطقه فراهم آورده است .
   
 نطنز از نظر تقسيمات كشوري داراي دو بخش است، يكي بخش مركزي به مركزيت شهر نطنز و ديگري بخش امامزاده به مركزيت شهربادرود. بخش مركزي 3 دهستان و بخش امامزاده 2 دهستان دارد .
   
 فرمانداري نطنز سال 1337 تأسيس شد و اين شهرستان در حال حاضر داراي 322 نقطه جغرافيايي جمعيت دار و بدون جمعيت است .
   
نطنز در ادوار گذشته به عنوان منزلگاه و محل اقامت موقت كاروانهاي بزرگ تجاري مطرح بود و در دوران هايي از تاريخ مورد تاخت وتاز راهزنان و ياغيان قرار گرفته است .
   
نطنز در حال حاضر از چند راه ارتباطي برخوردار است نخست جاده قديم نطنز كه از كاشان منشعب شده و پس از عبور از تپه ماهورها، بسياري از روستاها را پشت سر گذاشته و به دوراهي ابيانه و پل هنجن منتهي شده و سرانجام به شهر نطنزمي رسد. دوم جاده ترانزيتي كاشان - بادرود كه آنهم بعد از كاشان در حاشيه كوير تا شهر بادرود امتداد دارد و از آنجا از طريق يك جاده 30 كيلومتري به شهر نطنز مي پيوندد. جاده سوم بزرگراه كاشان- نطنز - اصفهان است كه در سالهاي اخير ساخته شده و به موازات جاده قديم نطنز در محدوده اي بين اين جاده و جاده كاشان - بادرود قرار گرفته است. ساخت اين بزرگراه كه كاري بسيار ارزشمند و مهم به شمار مي آيد، به شهرستان نطنز حياتي دوباره بخشيده و فصل تازه اي در توسعه و عمران اين ديار تاريخي گشوده است .
   
بزرگراه كاشان - نطنز ادامه بزرگراه تهران - قم است كه از جنوبي ترين نقطه شهر نطنز عبور كرده وازطريق مورچه خورت به شهر اصفهان متصل مي شود .
   
غير از اين محورها، جاده هاي خاكي و قديمي ديگري نيز در بخش كويري نطنز وجود دارد كه در ادوار گذشته مورد استفاده كاروانها قرار مي گرفته و هم اكنون به صورت متروكه درآمده است .
   
قرار است در مسير يكي از اين جاده ها، راه جديد گرمسار - كاشان ساخته شود كه اين راه مسافت تهران تا كاشان و نطنز را به ميزان قابل توجهي كاهش خواهد داد .
   
نطنز با توجه به آب و هواي مساعد و موقعيت ويژه اقليمي يكي از قديمي ترين نقاط قابل سكونت در محدوده مركزي كشور بوده است .
   
اين خطه در دوران عظمت ايران باستان به ويژه دوره ساسانيان از اهميت بسياري برخوردار بوده و آثار برجاي مانده از اين دوره گواه اين ادعاست .
   
ارتفاعات پربركت "كركس" و دامنه هاي سرسبز آن با آبي گوارا محيط مناسبي را براي زيست اقوام گوناگون فراهم كرده و اين خطه را به صورت يكي از زيباترين و بهترين مكان ها براي ايجاد كشتزارها و باغها با انواع محصولات مرغوب كشاورزي و باغي درآورده است .
   
زمين هاي حاصلخيز و آب گوارا كه از چشمه سارهاي كركس جاري شده و تا پهنه كوير جريان مي يابد، موقعيت ويژه اي را براي توليد محصولات مرغوب ايجاد كرده است، بطوري كه ميوه ها، محصولات صيفي و زعفران نطنز هم كه در سالهاي اخير كشت آن در برخي كشتزارها رواج يافته از نظر طعم و مزه در نوع خود بي نظير است و شايد همين ويژگي هاست كه هر محصولي از نطنز را "تحفه" مي نامند و شهرستان نطنز به ديار تحفه ها شهرت يافته است .
   
تحفه نطنز
تحفه نطنز در فرهنگ عام كنايه از نمونه اي نادر و كمياب است كه مي تواند در مورد هر شخص يا هر شيء مصداق پيدا كند، اما قريب به اتفاق سالخوردگان و راويان تاريخ و فرهنگ اجتماعي و ادبيات نطنز براين عقيده اند كه تحفه نطنز به نوعي محصول خشكبار اطلاق مي شود كه متشكل از ميوه اي به نام الگ( از خانواده هلو است كه بسيار شيرين است و فقط در آبادي هاي نطنز به دست مي آيد) و مغزگردوي آسياب شده و خاك قند است كه در اصطلاح محلي به آن "جوزقند" مي گويند و برخي به آن گرد دارچين و هل نيز اضافه مي كنند .
   
نحوه تهيه "جوزقند" به اين صورت است كه ابتدا پوست "الگ" را گرفته و هسته آن را درمي آورند و بعد بجاي هسته داخل آن را با مغزگردوي آسياب شده و خاك قند و... پر مي كنند و سپس "جوزقند" را خشك مي كنند تا قابل استفاده شود .
   
اما بسياري ديگر ازمردم "گلابي" را تحفه نطنز مي دانند ، چرا كه "گلابي" نطنز از نظر طعم و مزه در نوع خود بي نظير است و اين بخاطر تركيبات خاك و آب و هواي ويژه نطنز است، چرا كه نهال هاي گلابي نطنز را در مناطق ديگر تكثير كرده اند، اما محصول آنها چنين كيفيتي ندارد... به طور كلي آب و خاك و هواي مساعد خطه نطنز، به گونه ايست كه شرايط براي رويش و توليد بهترين نوع محصولات كشاورزي زميني و باغي را فراهم كرده و در يك كلام مي توان گفت، تمامي محصولات گياهي نطنز جنبه "تحفه" دارند واين در شرايطي است كه به دليل نبودن صنايع تبديلي در اين شهرستان هر سال مقدار زيادي از اين محصولات از بين مي روند .
   

موقعيت تاريخي
همنشيني نطنز با بخشي از كوير مركزي ايران و خشكسالي هاي متناوب ناشي از اين موقعيت، بارها و بارها شهر تاريخي نطنز را از اوج توسعه و افتخار به انزوا كشيده ومردم سختكوش آن را به مناطق ديگر كوچ داده است .
   
به گواه تاريخ، دوران صفويه نقطه اوج پيشرفت نطنز بوده است .
   
آنچه ازنوشته هاي مورخان استنباط مي شود اين است كه در قرون اوليه اسلام تمامي روستاهاي نطنزو كاشان تا منطقه راوند كاشان جزء حوزه اميرنشين اصفهان بوده و جغرافي نويسان آن زمان آبادي هاي اين حوزه را به دو منطقه گرمسير و سردسير تفكيك كرده اند .
   
"رسته اصفهاني" در كتاب (اعلان النفيسه) تأليف سال 290 هجري ضمن شرحي درباره آبادي هاي اصفهان نوشته است: " از جمله روستاهاي اصفهان دو بخش سردسير و گرمسير كاشان است كه جايگاه آزاد مردان والاگوهر است. و نيز قبيله اي تازي نژاد از قوم حمدان اهل يمن در آن نواحي جاي گزيده اند و اين دو بخش حدفاصل مابين حوزه هاي عمال قم و اصفهان است"
   
سمعاني نيز در كتاب "انساب" و ياقوت در كتاب معجم البلدان، نطنز را "بليده" يعني شهر كوچكي از توابع اصفهان خوانده است .
   
برخي ازمنابع جغرافيايي قديم هم حاوي اطلاعاتي از كوه "كركس" است كه در نطنز واقع شده است. "مقدسي" كوه كركس را بلندترين كوه كوير لوت شمرده و مورخ ديگري نوشته است: "كركس كوه و سياه كوه پناهگاه راهزنان بوده و در يكي از دره هاي كركس چشمه آبي به نام "آب بند" است كه از شكاف سنگي در ميان صخره ها بيرون آمده است . "
   
در عهد سلجوقيان و صفويان، خطه نطنز در گذرگاه يكي از دو مسير مهم پايتخت و محل رفت و آمدهاي بسيار بوده است .
   
از اين رو علاوه بركاروانسراهاي بزرگ عمومي كه در فواصل اين راه براي كاروانيان آماده بود، در نقاط متعدد و خوش منظر آن نيزكاخهاي شاهانه و باغ وبستانهاي باصفا ساخته و پرداخته بودند. اسكندر بيك منشي، مؤلف عالم آراي عباسي به موقعيت نطنز اشاره كرده و نوشته است :

"در نطنز، باغ تاج آباد با عمارات درگاه و بالا خانها و حمام و غيره و باغ عباس آباد مابين نطنز وكاشان واقع شده است."

بيدستاني به نام ابيانه

 ارقد هايي با گل هاي سرخ و دامن هاي پرچين مشکي و سيني هاي پر از آلو هايي که در مرز رسيدن به لواشک شدن هستند، با ساختمان هاي کاهگلي سرخ رنگ و پنجره هاي مربع متقارن، همه تعريف بي رحمانه من از روستاي تاريخي و گردشگري ابيانه است که در دره سرسبز برزرود در 40 کيلومتري شمال نطنز و در همسايگي کاشان قرار دارد.
ابيانه که روستايي با ماکتي زيبا و آراسته شده است، بسياري از خانه هاي بازسازي شده آن خالي از سکنه است و به غير از چند سالمند، تعداد ساکنان جوان آن به تعداد انگشت هاي دست مي رسد.
 ابيانه جراحي شد
از سال 1380 طرح بهسازي و احياي روستاي ابيانه آغاز شد. نام ابيانه از واژه «ويونا» يا «ويونه» به معناي بيدستان گرفته شده که در مکاتبات و گفتار فارسي به ابيانه تغيير کرده است. طبق اسناد موجود خاستگاه اوليه روستا مشخص نيست. «آثاري که بتواند قدمت روستا را در سکونتگاه اوليه خود نمايان کند، موجود نيست. فقط وجود آتشکده هرپاک و محراب مسجد جامع با درهاي منقش با تاريخ 500 سال ه.ق. است که نشان از قدمت روستا دارد.» تنها بخش باقي مانده از تاريخ قديم ابيانه، نوع لباس پوشيدن اهالي است؛ پوششي که به گفته خود اهالي گاه با جبر مسوولان پايگاه ميراث فرهنگي ديکته مي شود.
بر اساس گزارش بنياد مسکن اسلامي روستاي ابيانه داراي بافتي فشرده و پيوسته است، با کوچه هاي تنگ و باريک. تغيير ساختار طبيعي کوه از شمال به جنوب باعث تغيير و فرم پذيري روستا شده است.
خانه هاي روستاي ابيانه بدون حياط و با سقف هاي کم وسعت است. خانه ها به صورت پلکاني و با استفاده از مصالح بومي موجود در منطقه و با کلاف کشي چوبي ساخته شده اند. خانه ها به طور معمول رو به آفتاب بوده و براي فرار از سرما تنگ هم ساخته شده اند. در عبور از ميان بافت احياشده روستا که با معبر سنگ شده، حکم راهنمايي گردشگران را بازي مي کند، مي توان دريافت که روستا از بازي احجام کوچک و بزرگ مکعبي شکل با رنگ قرمز ساخته شده است. طبق مطالعات انجام شده از سوي طرح اجرايي بهسازي بافت روستاي ابيانه، اين روستا داراي ويژگي هايي است که آن را از ساير روستا ها متمايز مي کند. فرم پذيري بناها از شکل خالص مربع، فرم پذيري نماها از شکل چهارگوش به طور عمده، وجود پنجره هاي چوبي بدون شيشه، انواع ايوان با يک ساخت هماهنگ، در هاي منقش و کتيبه دار، کلون ها و کليدهاي چوبي، وجود اجاق و اتاق ها و ايوان ها و چهارصفه بودن و سه تا چهار طبقه بودن عمده خانه ها از جمله ويژگي هاي اين روستا است. اما اين روستاي متفاوت و تاريخي با قلعه ها و گورستان هاي قديمي مهمان پذير خوبي براي گردشگران نيست.

روستاي گردشگري
جاده پيچ درپيچ با حاشيه يي پوشيده شده از درختان چنار تنومند و نهر آبي که از پاي آن عبور مي کند، با انارستاني که از سرماي زمستان به خشکي رسيده است و درختان کهنسال زردآلو و سيب گوياي آن است که به روستاي ابيانه نزديک مي شويم. کوه هايي که به سرخي مي رسند و خاک هاي سرخ تر، از روستايي ياقوتي در پيش رو و پشت به کوه و رو به آفتاب خبر مي دهد که در آستانه ورود به اين روستاي تاريخي و گردشگري هيچ تابلويي را نمي يابي که تو را به سوي کوچه پس کوچه هاي روستا هدايت کند. پيش از رسيدن به روستا از کنار چند قبرستان کوچک عبور مي کنيد که سرشار از رمز و راز هستند.
روي قبر ها پوشيده شده از چند تکه سنگ با نشان ها و اشکال هندسي دو سنگ کوچک استاده در پاي قبر با علامتي فلش مانند ديده مي شود. سنگ هاي نشانه که معرف فرد فوت شده هستند، مثلثي اند و تنها حکاکي يک شانه در کنار آن نشان مي دهد که شما سر قبر يک زن نشسته ايد. هر چه به ابيانه نزديک تر مي شويد قبرستان هاي کنار جاده از شکل منحصر به فرد خود خارج شده و شبيه قبر هاي امروزي مي شوند. شايد براي همين کهنسالان آفتاب نشين ابيانه نمي دانستند در پاسخ به پرسش هاي ما درباره علامت هاي روي قبرها چه بايد بگويند. خوشامدگوي تو به روستا، ميني سوپر ابيانه و هتلي با همين نام است. سرخ و با ويتريني از پنجره هاي مربع و کوچک. خيابان نه چندان بلند منتهي به بافت قديم روستا با حاشيه پرشده از خودروهاي پارک شده و مسافران سرگردان که براي تماشاي روستا با خيال آسوده نيازمند گريزي به سرويس بهداشتي هستند، به اجبار مسافران را به تنها مسير پيش رو هدايت مي کند. کسي نمي داند سرويس بهداشتي کجاست. زني کوچک و ريزنقش که بساط برگه زردآلو و لواشکش را براي مسافران پهن کرده و از روي چين هاي صورتش مي توان عمر او را بيش از 70 تخمين زد، مي گويد سرويس بهداشتي روستا کجاست. اما تاکيد دارد آبي در کار نيست. مسافران با بطري هاي آبي که زماني در آن نوشابه يافت مي شد، در محوطه اطراف سرويس بهداشتي با شش چشمه براي زنان و مردان به صف منتظر ايستاده بودند.
کسي در ميان صف انتظار که روستا را گشته، به ديگر مسافران براي بازديد راهنمايي مي دهد. هيچ بروشور و راهنمايي در کار نيست. بايد کشف و شهود کرد تا روستاي تاريخي ابيانه را ديد. در دستان بسياري از گردشگران کيسه هاي شيريني حاجي بادام محصول شهر کاشان ديده مي شود. از مغازه دار ميانه راه مي پرسم سوغات اين سرزمين چيست؟ مي خندد و نان محلي و سرکه هاي سيب را که درون بطري هاي کوچک آب معدني ريخته شده اند، نشان مي دهد.
مي پرسم رئيس پايگاه ميراث فرهنگي ابيانه به شما اجازه مي دهد سرکه هاي سيب را درون بطري هاي از قبل استفاده شده، بريزيد و به گردشگران بفروشيد؟ نگاه و پرسشي که تمام صورتش را پر مي کند، متوجهم مي کند که تا به حال چيزي درباره پايگاه يا رئيس آن نشنيده است.
خبري از سوغات يا صنايع دستي در روستا نيست. چند مغازه که از بيسکويت تا سي دي معرفي ابيانه در آن يافت مي شود، چند دست از لباس هاي دست دوز زنان ابيانه را آويزان کرده اند. قيمت پيراهن روي لباس 63 هزار تومان است. نرسيده به امامزاده يحيي و عيسي پيرزني چند دست لباس زنانه و چند شلوار مردانه را روي بند رختي آويزان کرده و در حرکتي ابتکاري آنها را ساعتي اجاره مي داد. در ميان آن روستاي ساکت و آرام و بدون هيجان مجال خوبي براي جوان ترها بود تا از خود با لباس هاي اجاره يي عکسي به يادگار بگيرند. در بروشور ها و کتاب هايي که به فراواني درباره روستاي تاريخي و ديدني ابيانه منتشر شده، مي توان نشانه هايي از آثار تاريخي از جمله قلعه ها، خانقاه و مساجد در اين روستا و اطراف آن يافت. اما اين روستا که به عنوان روستاي هدف گردشگري معرفي شده و مورد توجه سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري قرار گرفته و حتي سازمان بنياد مسکن طرح احيا و بازسازي آن را به پايان رسانده است، فاقد زيرساخت هاي اوليه و ضروري گردشگري است.
با وجود همه جاذبه هاي گردشگري در اين روستا، گردشگران فاقد هدف و برنامه براي روستاگردي و آشنايي با آداب و رسوم هستند.

 بناهاي مذهبي و عمومي ابيانه
مسجد جامع در وسط ده واقع شده است که با طاق بندي ضربي و مخصوصاً درهاي ورودي منبت کاري با گل و بوته و خطوط برجسته و گل درشت توجه هر تازه واردي را جلب مي کند.
مسجد «پرزله» در محله معروف «پرزله» واقع شده است و مشتمل بر يک شبستان در طبقه همکف با کوچه است که با در دولنگه يي به راهرو کوچکي متصل مي شود.
مسجد «حاجتگاه» در قسمت غربي ده و در کنار قبرستان سابق واقع شده است. جبهه شرقي آن با روکاري آجري و دريچه ها و پنجره هاي مشبک هلالي نماي جالبي دارد. مسجد «يسمان» در ميان محله «يسمان» واقع شده و اثر يا نوشته يي تاريخي ندارد اما آنچه مسلم است از بناهاي قبل از دوره صفويه است. «امامزاده ابيانه» يا « زيارت» مدفن دو تن از فرزندان امام موسي کاظم(ع) است.
زيارتگاه « هينزا» نيز در زاويه جنوب شرقي ده و در دره کم عرض و طويلي شامل قريب به يک هکتار باغ هاي ميوه قرار دارد. پيش از اين اهالي روستا به علت نداشتن زمين کافي براي کشاورزي ناچار بوده اند خواربار مورد نياز خود را از خارج تامين کنند لذا يک حس ذخيره اندوزي و صرفه جويي در آنان به وجود آمده که اين شيوه زندگي پايه اصلي و اساسي اقتصاد و دوام و بقاي مردم ده را تشکيل داده است. از طرفي فکر تهيه زمين کشاورزي و تامين خواروبار مورد نياز موجب شده اهالي از سمت شرق و غرب ده تا شعاع 50 کيلومتري درصدد خريد ملک و زمين و باغ باشند و اين شيوه ذخيره اندوزي و صرفه جويي در ميان مردم منطقه زبانزد بوده ولي به آن جنبه خست نمي توان داد.

نويسنده و منبع:

مريم خورسند , روزنامه اعتماد

نطنز با قدمتی 2500 سال در قعر تنهایی

 درباره نطنز سخن بس مطول استگو یم به اختصار که آنم محول است

این گفته را ز اهل ادب می کنم بیانخوش آن سخن که مختصروهم مدلل است

شهرستان نطنز دارای 14 عدد جاذبه جهانگردی ثبت شده میباشد . آمار جهانگردان وارد شده به شهرستان در سال 1377 ، 40 هزار نفر برآورد گردیده است . مسجد جامع با قدمت 700 ساله قلعه كوهاب و آتشكده نطنز با قدمتی 2500 سال و همچنین روستای ابیانه كه شهرت جهانی دارد. هرساله تعداد زیادی گردشگر خارجی و داخلی از آن بازدید مینمایدو همچنین تعداد زیادی بقاع متبركه كه در مجموع 26 اثر تاریخی به ثبت رسیده است

شهرستان نطنز از توابع استان اصفهان در فاصله 120 کیلومتری مرکز استان اصفهان با وسعتی بالغ بر 3397 کیلومتر مربع و در موقعیت جغرافیایی 51 درجه و 54 دقیقه و 30 ثانیه طول جغرافیایی و 33 درجه و 32 دقیقه و 30 ثانیه عرض جغرافیایی از سمت شمال به شهرستان آران و بیدگل و کاشان و از جنوب به شهرستان اصفهان از مشرق به شهرستان اردستان و از مغرب به شهرستان برخوار و میمه محدود است .

ارتفاع شهرستان از سطح دریا 1600 متر و در مجاورت کویر مرکزی ایران قرار گرفته است.

شهرستان نطنز با مجموعه ایی کم نظیر از آثار باستانی و زیبائیهای طبیعی یکی از شهرهای سرسبز و دیدنی ایران محسوب میشود که همه ساله مورد بازدید گردشگران داخلی و خارجی قرار میگیرد .

هزارسال پیش، مسجد جامع نطنزساخته شده، یعنی362 قمری. 315 سال بعد، مسجد فعلی به مسجد قبلی اضافه شد. مسجد اولیه روی خرابه های آتشكده، ساسانی ساخته شده بود. مسجد جامع نطنز، سه تكه است. مسجد، خانقاه و بقعة شیخ عبدالصمد.

نطنز هفتاد روستا دارد. به قول اورانسكی زبان شناس روس، در روستاهای طار، طرق، طاروكشه، مردم هنوز به زبان راجی حرف می‌‌زنند.مردم نطنز، همیشه در پرورش گل و باغ سازی،مشهور بوده اند. به علت ارتفاع زیاد و نزدیك بودن به كویر، هوای نطنز بسیار تمیز و نفس كشیدنی است. در كوه های اطراف نطنز، قلعه ای هست به نام قلعه وشاق كه پناهگاه اسماعیلیه بوده است. این قلعه بالای صخره قرار گرفته و دسترسی به آن، بسیار دشوار است.

شهرستان نطنز چون مرواریدی سبز در ساحل کویر مرکزی ایران چون نگینی میدرخشد و به لحاظ سرسبز و کوهستانی بودن ، مرکز شهرستان و بخش مرکزی به باغ شهر معروف می باشد و به همین دلیل سالیان دراز مامن امن کاروانیانی بوده که به عزم سیاحت و زیارت و تجارت از این شهر عبور کرده و از نعمتهای خدادادی آن متنعم گردیده اند.

چشمه سارهای جاری و آب و هوای مطبوع و مطلوب آن به همراه مهمان نوازی و خونگرمی مردم این خطه که خصیصه مشترک مردم ایران زمین میباشد موجبات آسایش خاطر و آرامش سیاحان و گردشگران را فراهم نموده است.

از خصوصیات بارز مردم این شهرستان ایمان و اعتقاد قلبی و عمیق و سخت کوشی می باشد که آثار به جا مانده از پیشینیان گویای این مطلب می باشد .

شهرستان نطنز با توجه به موقعیت خاص جغرافیایی دارای سه نوع آب و هوا می باشد.

کوهستانی- معتدل – گرم و خشک که این خصوصیت شهرستان را از دیگر شهرهای مجاور متمایز نموده است . در منطقه کوهپایه ای شامل دهستانهای کرکس ، طرقرود و برزرود به دلیل قرار گرفتن در ذامنه های کوه کرکس دارای آب و هوائی کوهستانی و دلنشین و با دره های سرسبز و باصفا و انواع میوه های سردرختی که گلابی آن شهره آفاق می باشد و به تحفه نطنز معروف است .

شهر نطنز دارای آب و هوائی معتدل و فرح بخش می باشد که به دلیل وجود باغات متعدد و فضای سبز به باغ شهر معروف است .

منطق بادرود و دو دهستان امامزاده و خالدآباد که در حاشیه مرکزی ایران قرار گرفته دارای آب و هوائی گرم و خشک می باشد که انواع صیفی جات شامل خیار ، خربزه ، هندوانه ، طالبی ، گرمک و محصولات کشاورزی شامل گندم ، جو ، حبوبات و پسته می باشد . از مهمترین محصولات درختی منطقه بادرود انار می باشد که به یاقوت سرخ معروف است و شهرت جهانی داشته و به تعدادی از کشورهای حوزه خلیج فارس و اروپا صادر می شود .

جمعیت شهرستان نطنز در سال 1310 ، 68000 نفر بوده و در حال حاضر بیش از 40000 نفر جمعیت دارد که به دلیل وجود خشکسالیهای متعدد چند سال اخیر باعث مهاجرت بی رویه به شهر های بزرگ از جمله تهران شده است . این معضل با دور اندیشی و برنامه ریزی های انجام شده در چند سال اخیر به محوریت فرمانداری و ایجاد دو شهرک صنعتی در جوار شهر نطنز و دو ناحیه صنعتی در منطقه بادرود و یک منطقه صنعتی در طرقرود باعث جذب سرمایه و ایجاد کارگاههای صنعتی بزرگ و کوچک نه تنها روند مهاجرت را کند نموده بلکه مهاجرت متوقف گردیده و بعضا تعدادی از مهاجرین به شهرستان برگشته و مشغول فعالیت گردیده اند .

از برجسته ترین امتیازات این شهرستان آب و هوای لطیف و پاک آن است که نطنز را به صورت مرواریدی سبز و پناهگاهی در برابر بیابانهای گرم و سوزان کویر درآورده است . این لطافت در اکثر مناطق آن بلاخص در منطقه کوهستانی که با پوششی از سبزه زاران و چشمه سارها و بیشه ها احاطه شده بیشتر به چشم می خورد . کوه کرکس که از جمله کوههای مرکزی ایران است که با ارتفاع 3895 متر در این شهرستان واقع شده است .

آغاز برداشت تحفه نطنز

کار برداشت محصول گلابي به تحفه نطنز معروف است از سطح باغات اين شهرستان آغاز شد.
مدير جهاد کشاورزي شهرستان نطنز با اعلام اين خبر گفت: با آغاز برداشت محصول گلابي اين شهرستان بيني مي شود امسال بيش از يکهزار تن گلابي از رقم نطنزي از باغهاي اين شهرستان برداشت شود.
ابوالفضل معيني نژاد سطح زير کشت باغهاي گلابي اين شهرستان را يکصد هکتار ذکر کرد وافزود: اين محصول بيشتر در مناطق سردسير اين شهرستان از جمله باغ هاي روستاهاي طامه و لوجرد توليد مي شود.
وي متوسط توليد اين محصول در اين شهرستان را  بيش از 10 تن در هر هکتار را ذکر کرد و گفت: گلابي نطنز همه ساله همزمان با آغاز فصل پاييز و در حالي که هنوز سبزرنگ و نارس (کال) است، برداشت و حدود سه الي چهار ماه در انبار نگهداري مي شود.
به گفته وي، اين ميوه خوشمزه با آزاد کردن گاز اتيلن بطور طبيعي فرايند تکامل خود را در انبار سپري کرده و کاملا زرد و شفاف وآماده عرضه به بازار مي شود.
مدير جهاد کشاورزي نطنز، امتياز گلابي رقم نطنزي در مقايسه با ساير ارقام مشابه موجود در ايران را خوش طعم بودن، خوش رنگ بودن، هضم آسان و قابليت نگهداري براي مدت طولاني بيان کرد.
وي، موقعيت اين شهرستان از نظر آب و هوا، نوع خاک و وجود دانش بومي را از ديگر عوامل موثر در کيفيت محصول گلابي اين شهرستان ذکر کرد.  اقتصاد شهرستان نطنز که در شمال استان اصفهان واقع است، بر پايه کشاورزي است و اين شهرستان علاوه بر محصول گلابي، صادرکننده محصولات انار،انگور و سيب درختي به بازارهاي داخلي و خارجي است.
گفتني است بيش از 12هزارهکتار از زمين هاي شهرستان نطنز زيرکشت محصولات زراعي و باغي است.

خوابیدن گردشگران در قبرستان ابیانه

تبليغات بدون برنامه و هدف، 85 هزار مسافر نوروزي را درحالي به ابيانه كشاند كه اين روستاي تاريخي كوچك، از كمترين امكانات رفاهي و وجود راهنما و حتي بروشوري براي معرفي آثار بي‌بهره بود.

دبير انجمن خانه مردم ابيانه در گفت‌وگو با ايسنا، با بيان اين مطلب درباره مشكلات موجود در ابيانه در تعطيلات نوروز گفت: از سوي بخش گردشگري سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري، مسئولان محلي و شهرستان براي بازديدكنندگان هيچ برنامه و تداركي پيش‌بيني نكرده بودند، به‌گونه‌اي كه در بدو ورود گردشگران، هيچ نقشه راهنمايي از روستا و محل‌هاي ديدني در اختيار آنها قرار نگرفت و گردشگران سردرگم و بي‌هدف در روستا رفت‌وآمد مي‌كردند.

به گفته عباس شاكري، هيچ راهنما‌ي محلي در روستا مستقر نشده بود و گردشگران اطلاعي از تاريخچه و سوابق آثار نداشتند.

وي با اشاره به وجود فقط يك نانوايي در روستاي ابيانه كه در حالت عادي براي 300 نفر مردم ابيانه نان مي‌پخت و در اين ايام، همان روند قبلي را ادامه داد، اظهار داشت: براي روزانه حدود 5700 نفر حتا پيش‌بيني افزايش سرويس بهداشتي نشده بود و فقط دو سرويس بهداشتي در روستا براي اين جمعيت بود.

دبير انجمن خانه مردم ابيانه نبود پاركينگ براي توقف ماشين‌ها و ايجاد ترافيك‌هاي سنگين در ورودي روستا، فراهم نشدن مكاني مناسب براي توقف‌هاي كوتاه‌مدت گردشگران به‌گونه‌اي كه بسياري از آنها به ناچار در قبرستان شب را به صبح رساندند، از نمونه‌هاي ديگر اين بي‌برنامه‌گي‌ها در ابيانه دانست.

وي گفت: ابيانه به‌عنوان يك روستاي تاريخي، مكاني مناسب براي علاقه‌مندان به آثار است، درحالي‌كه با تبليغات نادرست و نبود اطلاع‌رساني مناسب، بسياري از گردشگران ورودي را افرادي تشكيل مي‌دهند كه در جست‌وجوي آب، هوا و طبيعت مناسب براي توقف‌اند. درحالي‌كه همه فضاهاي سبز اين روستا، املاك عمومي مردم‌اند كه متأسفانه آنها خسارت‌هاي سنگيني را بر اين فضاها وارد كرده‌اند.

او محيط زيست و وضعيت بهداشت روستا را در شرايط نامناسبي ارزيابي كرد و ادامه داد: بيشتر مواد پلاستيكي و آلاينده در باغ‌ها و كوچه‌هاي ابيانه پراكنده‌اند و بهداشت محيط به‌شدت در معرض خطر است و فقط دو كارگر براي جمع‌آوري زباله‌ها به فعاليت مشغول هستند.

به گفته شاكري، تأسيسات زيربنايي روستا حتا جوابگوي 300 نفر ساكنان آن هم نيستند. در اين حالت، چگونه پاسخ‌گوي اين جمعيت زياد مي‌توان بود، درحالي‌كه حدود چهار سال است كه بخشي از محله‌هاي روستا با مشكل كم‌آبي روبه‌رو است.

اين عضو هيات امناي خانه مردم ابيانه افزود: به‌دليل نبود راهنما و تأمين نشدن امنيت براي آثار تاريخي، مكان‌هايي مانند مسجد حاجتگاه، مسجد پرزله، مسجد سيحون و مسجد جامع با محراب چوبي يك‌هزار ساله‌اش براي بازديد گردشگران نوروزي بسته شده بودند.

به گفته او، آثار تاريخي ابيانه به‌دليل گردشگري بي‌رويه و ورود گردشگران تفريحي در معرض خطرند. آرامش زندگي از مردم بومي گرفته شده و روند كنوني موجب نارضايتي گردشگران و بروز مشكلات اجتماعي و امنيتي در روستا شده است.

وي مشكل اصلي و اساسي در مشكلات ابيانه را نبود يك مديريت واحد در اين مجموعه و بودجه لازم دانست و اظهار كرد: اين مديريت بدون حضور و مشاركت جدي مردم بومي امكان‌پذير نيست.

او ادامه داد: تاكنون مكاتبه‌هاي زيادي با مقامات مسؤول و رييس جمهور براي حل مشكلات ابيانه شده كه نتيجه‌اي نداشته‌اند و با پي‌گيري‌هاي انجام‌شده در سال‌هاي گذشته توسط مردم براي حل مشكلات، تقريبا اميدي به حل مسايل توسط سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري نيست و به‌نظر مي‌رسد، با رويه‌اي كه آنها در پيش گرفته‌اند، به‌جز نابودي آثار مادي و معنوي ابيانه، چيز ديگري باقي نمي‌ماند.
دبير انجمن خانه مردم ابيانه وضعيت بازديد گردشگران امسال را از ابيانه مانند سال‌هاي گذشته با چالش‌هاي فراواني روبه‌رو دانست كه حتا مردم بومي از روند كنوني آن ناراضي بودند و خسارت‌هايي به زندگي آن‌ها وارد شده‌اند.
شاكري از رئيس جمهور براي حل مشكلات روستاي تاريخي ابيانه درخواست كمك كرد تا شايد به اين ترتيب، اين گنجينه تاريخي را نگهداري و به نسل آينده بتوان منتقل كرد.

منبع : سایت تابناک

توسعه شهرنشيني روستاي ابيانه را تهديد مي کند

به اعتقاد مدير امور پايگاه هاي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري، توسعه ي شهرنشيني و نگاه به ساختمان سازي، مشکلي است که روستاي تاريخي ابيانه را تهديد مي کند.
به گزارش ايسنا، مسعود نصرتي که  در چهاردهمين نشست هنر و باستان شناسي روستاي تاريخي ابيانه در مرکز هنرپژوهي نقش جهان سخن مي گفت، ادامه داد: ابيانه الگويي است که مي تواند براي بافت هاي قديمي و کهن ما پايدار بماند. دفتر امور پايگاه ها تلاش مي کند، برخي از امور را در اختيار پايگاه ها در استان ها قرار دهد. وي گفت: خوشبختانه در ابيانه، ساخت وساز چنداني صورت نگرفته که ما را نگران کند و همه چيز باقي مانده است. او بيان کرد: اگر نگاهي به کارايي پايگاه ها داشته باشيم، پايگاه هاي ميراث فرهنگي به صورت يک وصله به بافت هاي تاريخي متصل اند و از آن ها حفاظت مي کنند. اميدواريم با تلاش معماران و ميراث داران، اين بافت کهن باقي بماند، همان گونه که ابيانه براي ما باقي مانده است.
در ادامه ي اين نشست، مدير پايگاه ميراث فرهنگي روستاي تاريخي ابيانه با ارايه ي گزارشي از فعاليت هاي اين پايگاه، اظهار داشت: زماني که درباره ي ابيانه صحبت مي کنيم، درباره ي تاريخ ايران صحبت مي کنيم. ابيانه بخش بسيار زيبا، کهن و ارزشمندي از تاريخ پرافتخار ايران است که تا امروز توانسته است، ويژگي هاي خود را به لحاظ فرهنگي و تاريخي حفظ کند. عظيمه رياحي دهکردي با اشاره به آغاز فعاليت پايگاه ميراث فرهنگي ابيانه از زمستان سال 1381، درباره ي فعاليت هاي اين پايگاه گفت: پايگاه ابيانه در بخشي از فعاليت هاي خود به حفاظت و مرمت اين روستاي تاريخي پرداخته و اين کار از بناهاي مذهبي آغاز شده است و کماکان ادامه دارد. وي معرفي ابيانه را با راه اندازي موزه ي اين روستا از ديگر فعاليت هاي پايگاه دانست و ادامه داد: اين موزه با هدف معرفي ابيانه به مردم و گردشگران و اشتغال زايي براي جوانان روستا ايجاد شده است. او با اشاره به انجام کارهاي پژوهشي در زمينه هاي معماري، باستا ن شناسي، زبان و گويش، گفت: پژوهشي دقيق در زمينه ي مردم شناسي ابيانه انجام شده و در قالب يک کتاب به چاپ رسيده است. هم چنان اين پژوهش ها در حوزه هاي جزييات معماري روستا،  گياهان دارويي ابيانه، مطالعه و بررسي پايانه ي شرق روستا، بررسي جامع دره ي برزرود، طرح جامع ابيانه، تاريخ، معماري، خط نوشته هاي سقف هاي اين روستا ادامه دارند. مدير پايگاه ميراث فرهنگي روستاي تاريخي ابيانه با تاکيد بر ثبت کامل اين روستا در سال 1354 در فهرست آثار ملي، اظهار کرد: به دليل قدمت بناهاي روستا که به مربوط دوره هاي سلجوقي، صفوي و ساساني به نظر مي آمدند، بايد تعدادي از اين بناها به صورت جداگانه در فهرست آثار ملي به ثبت برسند. 27 بناي تاريخي تاکنون به ثبت رسيده اند و تعداد ديگري نيز در دست ثبت هستند. رياحي با ارايه ي آماري درباره ي مرمت بناهاي تاريخي اين روستا از سال 1382 تا 1387، بيان کرد: آمار مرمت اين بناها سير نزولي دارد، چون اعتبار پايگاه در سال گذشته به 20ميليون تومان رسيد. او مستندنگاري بناهاي ارزشمند و تاريخي شامل مستندنگاري 42 بناي تاريخي، هفت بناي مذهبي و 11 بناي عمومي را از ديگر فعاليت هاي اين پايگاه دانست و انجام اقدامات حفاظتي را نيز در زمره ي فعاليت هاي در دست انجام پايگاه ميراث فرهنگي روستاي تاريخي ابيانه ارزيابي کرد. وي انجام اقدامات حقوقي براي جلوگيري از ساخت وسازهاي غيرمجاز، سمپاشي مراکز آلوده و مشکوک به آفات و چوب خوارها، برف روبي بناها، توزيع سم مرگ موش بين اهالي و اقدام به تعويض در و نرده هاي فلزي و چوبي را از اقدامات حفاظتي اين پايگاه بيان کرد. مدير پايگاه ميراث فرهنگي روستاي تاريخي ابيانه ادامه داد: زندگي اقتصادي در روستا ي ابيانه دچار رکود شده است. نبود جوان ها سيستم زيست را در ابيانه دچار شکست کرده است. در گذشته، مديريتي در ابيانه بود که بسيار دقيق عمل مي کرد، اين مديريت متاسفانه به مرور دچار ازهم گسستگي شد. رياحي اضافه کرد: يکي از مسايل کنوني که در ابيانه با آن مواجه هستيم گردشگراني اند که به ابيانه مي آيند. تنها راهکار براي جلوگيري از ادامه ي روند کنوني، حذف گردشگران تفريحي و حمايت و برنامه ريزي دقيق و قانوني براي گردشگران فرهنگي است. در ادامه ي اين نشست، مدير پروژه ي تهيه ي طرح حفاظت جامع ابيانه با تاکيد بر اين که بين آنچه تحت عنوان حفاظت جامع ابيانه تهيه شده است، با طرح هاي متعارف، اختلاف وجود دارد، گفت: اختلاف در مباني نظري، نوع نگاه و چشم اندازي که مبناي طرح است و اختلاف روشي که در تهيه ي طرح بود، از اين موارد هستند. سيدحسن ميري ادامه داد: در طرح جامع ابيانه، توجه صرفا به بافت کالبدي روستا نبود، بلکه بافت کالبدي نيز يکي از اجزاي اين طرح بود. وي با ارايه ي توضيحي درباره ي معرفي طرح حفاظت جامع ابيانه، بيان کرد: علاوه بر کالبد روستا، مناسبات فرهنگي و هنجارهاي اقتصادي و مالي مجموعه ي زيستگاه  را با کساني که در آن زيستگاه ساکن بودند، به عنوان يک بخش واحد نگاه و تلاش کرديم، هر توجهي که به کالبد مي شود، مابه ازاي آن در فرهنگ و اقتصاد نيز باشد. مدير پروژه ي تهيه ي طرح حفاظت جامع ابيانه در توضيح اهداف اصلي طرح حفاظت جامع روستاي تاريخي ابيانه، اظهار داشت: شناخت و تقويت جايگاه فضايي - منطقه يي در تعامل با نقاط اطراف، سامان دهي و حفاظت بافت و کالبد روستا، مرمت، احيا و تجهيز فضاهاي باارزش تاريخي، معماري و محيطي، حفظ، احيا و شناسايي ارزش هاي فرهنگ و معماري و منظر روستا و معرفي آن تا سطوح فراتر از جمله ي اين اهداف اند. وي بسترسازي هدايت توسعه ي کالبدي روستا به صورت موزون و همگن با محيط و با مشارکت مردم محلي، کمک به تامين و توزيع عادلانه ي امکانات و خدمات براي جمعيت هاي ساکن شناور بومي و گردشگران، بسترسازي زمينه هاي سرمايه گذاري و اشتغال زدايي مناسب با ماهيت و ارزش هاي موجود روستا براي افزايش ضريب ماندگاري جمعيت و تشويق بازگشت مهاجران بومي و تدوين ضوابط و مقررات فراگير درباره ي عرصه هاي سکونتي و تفريحي را از جمله اهداف اصلي تهيه ي طرح حفاظت جامع ابيانه دانست. او با تاکيد بر اين که مشکلات روستاي ابيانه با يک دهياري حل نمي شوند، گفت: حتما بايد در اين حوزه، کارهاي بيش تري انجام شوند و اين قضيه به مسوولان شناسانده شود تا ابيانه در اندازه ي خود رشد يابد. ميري افزود: ابيانه متفاوت تر از وضعيت کنوني اش است. زماني حدود 1600 نفر در ابيانه زندگي مي کردند، اين روستا يک لايه دارد، به عنوان بخش کالبدي که فقط آن را مي توان ديد; اما ابيانه در لايه هاي ديگرش حدود 35هزار هکتار مساحت دارد که بخشي از اقتصاد آن را شامل مي شود و مزارعي که در اين 35هزار هکتار شکل مي گرفته اند. لايه ي سوم ابيانه با يک شعاع 50 کيلومتري در اطراف ابيانه گسترده شده و جمع اين موارد ابيانه را به وجود آورده است. ابيانه با توجه به لايه هاي مختلف و ناشناخته اي که دارد، يک امپراطوري روستايي کوچک است و فکر مي کنيم، در ابعاد فرهنگي و مردم شناسي به مطالعات بيش تري نياز دارد. وي در توضيح سير تحول رويکردهاي حفاظت از روستاي ابيانه، گفت: تفاوت طرح توسعه ي ابيانه با طرح هاي ديگر اين است که بحث حفاظت از ابيانه است، در قالب يک رويکرد جامع با گرايش پايدار ايجاد شده است. اين تفاوتي است که بين اين نگاه و نگاه هاي ديگر موجود است. هرچند اسناد مکتوب براي سامان دهي کالبدي را نيز فراموش نکرده ايم، ولي کالبد در پله هاي نخست قرار دارد. او بيان کرد: پيش از اين که اقدام به تهيه ي طرح حفاظت کنيم، طرحي تهيه و اجرا شده بود که صرفا نگاهش به کالبد روستا بود. آنچه در موضوع حفاظت از بافت ها مطرح است، توجه به مناطق شهري است، در مناطق روستايي تجربه اي نداريم يا اگر هست، حداقل است. پس پيشنهاد مي کنيم که حتما نگاه و ادبيات مخصوص به جامع روستايي را در طرح هاي حفاظت از مناطق روستايي تدوين کنيم تا در دستور کار قرار گيرد. وي ادامه داد: آنچه اکنون متداول است، معمولا نگاه کردن به کالبد به صورت يک موزه است تا ديگران با تاريخ آشنا شوند، ولي چون اين بحث پاسخ نمي دهد، از آن به راحتي عبور مي کنيم. مدير پروژه ي تهيه ي طرح حفاظت جامع روستاي ابيانه يادآور شد: با توجه به منظر فرهنگي، حفاظت جامع و توسعه ي پايدار، راهبردها و راهکارها براي حفاظت جامع از اين محيط زيستي مورد استفاده اند. او مديريت روستا، احياي روستا با رويکرد فرهنگي، نقش جمعيت شناور بومي و گردشگري را از الزامات طرح حفاظت جامع روستاي ابيانه دانست و اضافه کرد: اکنون در اين روستا، 300 نفر زندگي مي کنند. اگر اين وضعيت ادامه پيدا کند تا چند سال ديگر، اين جمعيت به زير 100 نفر مي رسد. به همين دليل، با نوع نگاه به ابيانه و گوهر وجودي جامعه ي زيستي آن، رويکرد فرهنگي و آموزشي بايد جاي رويکردهاي اقتصادي را بگيرد.

ابیانه پلکانی به درون تاریخ

 
ايران صاحب موزه سرخي است که به شکل طبيعي ايجاد شده و توانسته گردشگران کنجکاو زيادي را به خود جذب کند. اين مکان ديدني در امتداد سرسبز و با صفايي قرار دارد که روستاي ابيانه ناميده مي شود.

ابيانه در زاويه شمال غرب کوه کرکس و منتهي اليه رودخانه برز واقع شده است . فاصله آن تا جاده نطنز کاشان 22 کيلومتر است خانه هاي اين روستا بر روي دامنه شمالي دره با شيبي تند و سرسبزي که از سنگ هاي رسوبي سبزرنگ است واقع شده اند.

خانه ها از رنگ سرخ منحصر به اين محل و با اسلوب ساختماني خاص در سطحي محدود به صورت پلکاني و مسلط بر يکديگر بنا شده اند. بر بالاي ساختمان خانه ها، کوه سنگي زيبايي ، ديواره شمالي روستا را تشکيل داده است که ساختمان اين ديواره سنگي و هماهنگي رنگ آن با ساختمان خانه ها براي هر گردشگري جالب توجه است . 

موقعیت طبیعی روستا به شکل یک بشقاب گود بیضی شکل است که اطراف آن را رشته کوه های دیواره ماننده احاطه کرده اند. آب و هوای روستا ییلاقی و زمستان آن طولانی است ، البته هوا در سراسر سال لطافت خاصی دارد. سرسبزی و طراوت درختان اطراف روستا بخصوص در سال های فراوانی آب در تمام بهار و تابستان به این روستای تاریخی جلوه یی خاص می بخشد.

روستای ابیانه در سال ۵۴ جزو آثار ملی و تاریخی به ثبت رسیده است . موقعیت خاص جغرافیایی ، بافت ساختمان خانه ها با رنگ اخرایی ، ریزه کاری های هنرمندانه دروپنجره های چوبی خانه ها، مردمی گشاده رو، لباس محلی زنان و مردان روستا و بناهای متعدد تاریخی دست به دست هم داده اند تا چشم هر بیننده تازه واردی را شیفته این آثار کنند. قدمت فرهنگ و زبان مردم ابیانه به دوران هخامنشیان و ساسانیان می رسد.

برخی از اماکن و بناهای تاریخی ابیانه شامل موارد زیر هستند.

آتشکده هرپاک

این آتشکده در وسط روستا قرار دارد و مربوط به عهد هخامنشی است . برخلاف اسلوب ساختمان های محل ، این بنا از پایه تا پوشش سقف با طاق ضربی و با سنگ لاشه و گچ ساخته شده که به همین دلیل در ۵۰ سال اخیر مورد توجه محققان قرار گرفته است .

قلعه ها

ابیانه شامل سه محله به نام های پایین هر ده ، سیمان و پل است . این محله ها، قلعه های استحفاظی دارند که اینک نیمه مخروبه باقی مانده اند. قلعه پایین هر ده روی صخره یی است و فقط از طرف در ورودی راه آمد و شد دارد که در مواقع اضطراری پناهگاه مناسبی است . محله پل و سیمان بطور مشترک یک قلعه دارند که بر ستیغ کوه سنگی ساخته شده است . بر دامنه جنوبی روستا، قلعه یاله همونه دیده می شود. قلعه مخروبه دیگری به نام قلعه نزاتون نیز در سمت شرق در باغ های روستا قرار دارد.

مسجد پرزله

این مسجد در محله معروف پرزله واقع و مشتمل بر دو طبقه است . در قسمت شرق مسجد دری از چوب گردو وجود دارد که با خط برجسته نسخ کنده کاری تاریخ ۷۰۱ بر آن نقش بسته است . این در نفیس مربوط به دوره ایلخانیان است و قدیمی ترین دری است که در روستا دیده می شود.

مسجد حاجتگاه

این مسجد در کنار صخره و کوه سنگی در قسمت غرب روستا بنا شده است . در داخل مسجد جامع قدیمی دری با دو لنگه از چوب گردوی سیاه به ابعاد ۷۰ در ۷۲۰ موجود است که با خط برجسته نسخ ، نام ۱۲ امام و تاریخ ۹۵۳ هجری بر آن کنده کاری شده است .

امامزاده ابیانه

این بنا که در اصطلاح محلی به آن زیارت می گویند، مدفن دو نفر از فرزندان امام موسی کاظم (ع) به نام های شاهزاده یحیی و شاهزاده عیسی است .

این بنا در محله پایین روستا واقع شده است و گنبد کاشی کاری فیروزه یی آن در میان خانه های سرخرنگ روستا جلوه یی خاص دارد. صحن بنا دارای ایوان های بزرگی است و ایوان جنوبی آن که مسلط بر باغ های سرسبز و خرم است فضای زیبا و منظره جالبی دارد.

خانقاه

دو خانقاه در روستا وجود دارد که متعلق به دوره شاه عباس صفوی بوده است ، یکی از آنها خانه یی خشت و گلی است و خانقاه دیگر خانه اشرفه نامیده می شود که بر سردر ورودی آن نقاشی های بسیار ظریفی مشاهده می شود. سبک نقاشی ها که به شاگردان رضاعباسی منسوب است ، تاکید بر خانقاه بودن این محل دارد.

ابیانه حوزه یی است که یادگارهای تاریخی ایران را از زمان باستان تا امروز در بر گرفته است . مسافر و میهمان تازه وارد، هنگامی که در کوچه های ابیانه قدم می زند در واقع از امروز به دو هزار سال پیش کوچ می کند و فرازونشیب کوچه های تاریخ را می گردد.

این روستای دیدنی در سال ۱۳۸۲، تعداد ۷۲۰۰ نفر گردشگر خارجی و بیش از ۱۵ هزار نفر گردشگر داخلی داشته است . در ابیانه ، هتلی مجهز و پیشرفته برای اسکان گردشگران ساخته شده است . همچنین وجود فروشگاهی بزرگ در روستا می تواند نیازهای گردشگران را مرتفع سازد.

ابیانه ، پلکانی است به درون تاریخ ، در خانه های قدیمی آن هنوز ظروف سفالی با قدمتی چند صدساله وجود دارد. سبک خانه سازی در این روستا به دوره صدر اسلام تا زمان صفویه و پس از آن پیوند می خورد. مصالح به کار رفته در ساختمان های ابیانه ، چوب درخت چنار، خاک رس قرمز، خشت ، آجر و سنگ است .

ابیانه ، روستای کمیابی است که هنوز توانسته یکپارچگی و وحدت خود را چه از نظر فرم های زیبای معماری و چه از نظر فرم لباس ، زبان ، گویش و آداب و رسوم حفظ کند. این همه بخاطر باروری فکر و آگاهی مردم این خطه از تاریخ خود و پایداری آنان در حفظ یادگارهای نیاکانشان است . چه خوب است که دیگر مردم ساکن در جاهای مختلف کشور، این اندیشه را باور ذهن خود کنند و به پایداری سنت سرزمین خود اهتمام بورزند.

لباس محلي مردم ابيانه

پوشش زن و مرد ايراني از جمله مسايلي است كه از دوران باستان در ايران داراي  اهميت بوده و در شرع مقدس اسلام نيز برآن تأكيد بسيار شده است. پوشش  ايراني از ابتداي تاريخ باستاني اين كشور تا كنون دست خوش تحولات جدي  نشده و مفهوم پوشش از زمان باستان به اين سو در فرهنگ ايراني حفظ شده  است. بررسي پوشاك از اين لحاظ اهميت دارد كه مي توان اطلاعاتي دررابطه  باسير تحول تاريخي، زيبا شناسي، اعتقادات، طبقات اجتماعي و پيشرفت  صنعت به ويژه نساجي و پارچه بافي يك قوم يا تمدن كسب كرد.

به طوركلي عوامل موثر بر فرم لباس ها درجوامع مختلف عبارتند از:
1- شرايط جغرافيايي و محيطي و آب و هوا
2- نحوه زندگي و اسكان و اوضاع اجتماعي
3- جنگ ها و اوضاع سياسي و نوع حكومت
4- شرايط و اوضاع اقتصادي و پيشرفت هاي تكنولوژي
5- اعتقادات مذهبي و آداب و رسوم
6- نظام طبقاتي حاكم بر جامعه
7- روابط فرهنگي، اقتصادي و سياسي با سرزمين هاي مجاور

روستاي ابيانه که امروز به يکي از محبوبترين نقاط توريستي ايران تبديل شده است و معمولا مجموعه عکسي از ايران بدون تصاويري از ديوارهاي مشهور سرخ رنگ و زنان محلي پوش آن کامل نيست، پيشينه اي بسيار کهن تر از آنچه تصور مي کنيم دارد. 

لباس اهالي ابيانه منحصر به فرد است. پوشاك مردان ابيانه عبارت بوده از كلاه نمدي، قبا، زيرپوش قبا، شال كمر، تنبان گشاد از كرباس يا متقال، گيوه محلي و پوشش زمستاني كمرچين يا سرداري، كفش چرمي، شنل ترمه اي، كلاه كله قندي دست دوز وعرقچين همراه با روقبا و آرخالق (نوعي جليقه) كه در حال حاضر در لباس محلي مردان تنها تنبان گشاد باقي مانده است.

پوشاك زنان نيز شامل چارقدي از پارچه گلدار مربع شكل به ابعاد 5/1 - 2 متر است كه سرو گردن و سينه ها را بخوبي مي پوشاند ، پيراهن گشاد با يقه و چاك‌هاي آرايش ده از پارچه گلدار، و تنبان يا شليته است كه حدود 10 تا 15 متر پارچه مشکي در آن به کار رفته  و جامه‌اي پرچين بوده و ازكمر تا پايين زانو را مي پوشاند. درهواي زمستاني به اين لباس آرخالق زنانه يا  نيم تنه مخملي و روسري چهارخانه اي بر روي چارقد اضافه مي شود.

هر چه بر سن افراد اضافه مي شود رنگ لباس‌ها به تيرگي مي گرايد. اوج اين تشخيص در اختلاف رنگ لباس دختران و زنان ديده مي شود. دختران اکثرا جوراب‌هاي رنگ روشن و روسري با گل‌هاي قرمز مي پوشند، اما زنان جوراب‌هاي تيره و روسري با گل‌هاي سرمه‌اي بر سر مي‌کنند.

در ابيانه زنان سياه نمي پوشند، حتي در مراسم عزاداري با لباس هاي رنگي محلي  شرکت مي کنند. لباس‌ها بين 80 تا 150 هزار تومان قيمت دارند. اهالي ده اعم از تحصيل کرده و کم سواد و پزشک و... در بازگشت به ده خود را ملزم مي دانند که لباس محلي خود را بپوشند.

مقایسه ورودی خانه های ابیانه و یزد

روستاي ابيانه يکي از روستاهاي زيباي اصفهان  است  و همانند  ماسوله و کندوان از جمله بهترين نمونه تلفيق معماري  و طبيعت است . از خصوصيات بارز اين روستا قرار داشتن در دامنه کوهپايه  کرکس و در يک  دره نسبتا وسيع است  . اقليم کوچک اين منطقه برخلاف قرار داشتن آن در کوير نسبتا معتدل و سرسبز است با زمستان هاي سرد و تابستانهاي نسبتا گرم . اين اقليم بافت روستا و فرم ابيانه و همچنين نوع  مصالح را تحت تاثير قرار  داده  است در ابيانه اغلب ساختمانها دو و سه طبقه  و مکعب شکل  مي باشد و برون گرا بودن خانه هاي اين روستا يکي از ويژگيهاي  معماري  اين منطقه است و استفاده از نوگيرها در اين روستا نيز متداول است.
زيرا بازشوها اغلب در يک سمت  ساختمان است و مصالح  بکارفته  در معماري  ابيانه سنگ ماسه و خشت و تير هاي  چوبي است و همين  خاک آن  به  علت دارا  بودن اکسيد آهن است رنگ خانه هاي اين روستا را تحت تاثير قرار داده است خانه هاي ابيانه به علت نوع اقليم فاقد حياط مرکزي است .

 يزد معمولا به نام پاي تخت کوير معروف است به علاوه اين که در وسط دشت مرکزي قرار گرفته است . وضع معماري يزد يک نوع معماري  خاصي را به  وجود آورده  است که نمونه بارز  آن  حياط  مرکزي است که  باعث به وجود آمدن يک اقليم کوچک يا خرد در خانه است که اين امر به  دليل اقليم گرم و خشک  اين منطقه در خانه خود اقليم  سرسبز  با  باغچه  و حوض آب به وجود مي آيد و با توجه به اين اقليم تابستان نشين و زمستان نشين را به وجود مي آورد . معماري يزد يک  معماري  خشتي  است  وجود  بادگير ها و  برجهاي بلند از نمونه هاي ديگر اين نوع معماري است  که همين عوامل  باعث  درونگرايي  اين خانه ها است . تفاوتهاي بارزي که  بين اين دو معماري وجود دارد داشتن حياط مرکزي و درون گرا و برون گرا بودن اين دو نوع خانه مي باشد .

در اين  مقاله سعي شده است   که  فضاي ورودي  اين  دو  نوع معماري  را  اعم  از شباهتها و تفاوتها مورد مقايسه قرار دهيم .

مقایسه ورودی خانه های ابیانه و یزد

در ابتدا به معرفي عناصر فضه  هاي ورودي مي پردازيم  و در  ادامه به مقايسه  اين عناصر د خانه هاي يزد و ابيانه مي پردازيم
عناصر فضاي ورودي : 1- سردر 2- هشتي 3- راهرو ( دالان )

سردر
اغلب خانه  بخصوص خانه خاي  مجلل داراي سردر  يا درگاه بوده اند معمولا   ديوار هاي  بيروني  کاه گل بوده است  و فقط سردر مجلل  ساخته مي شد . نسبت عرض به تورفتگي سردر معمولا يک به دو است . سکوهاي کناري پاخوره نام داشتند  و براي نشستن کسانيکه با صاحب  خانه  کار  داشتند  ولي  لازم  نبود  وارد خانه شوند تعبيه شده است . تو رفتگي کنه و پوشش آن را کنه پوش ( نيم گنبد  ) مي ناميدند کنه پوش را معمولا با کاربندي مي پوشاندند در پايين کاربندي که لنگه هاي بزرگ گچي تکيه مي کنند از لب بند ( تويزه هاي کوچک ) استفاده مي کردند . در اصلي سردر و در جاهايي دروازه گفته مي شده است .

اجزاي سردر متشکل از چهار چوب و قابهاي روي آن بوده است ( قاب ايراني معمولا متشکل از دو قاب مربع در بالا  و پايين و يک  قاب مستطيل در وسط بوده است ) در صورت پهن بودن عرض  در قاب وسطي به شکل مربع در مي آمده  است . تخته هايي را  که کنار هم قرار مي گيرند به وسيله گل ميخ با تخته اي که در پشت آن قرار داشت به هم وصل مي شدند .  برجستگي  هاي عمودي  وسط که از بيرون ديده  مي شود  دماقه نام داشت .  دو عنصر فلزي حلقه براي زنان و کوبه براي مردان بر روي اغلب درها جاي داشته است .

اجزای اصلی در :
1-    دو قطعه چوب عمودی که در دوطرف در به کار رفته ویدان باهو می گویند .
2-    قطعه چوبی به ارتفاع چهار گره ( 6/26 سانتی متر ) در پایین لته  کام زبانه به با هو ها پیوسته است که در اصطلاح درودگری به یاسار معروف است و همان  جای  پا و پاخور صحیح آن یاسار .
3-    قطعات افقی چوب که باهو ها را در سه جا به هم متصل می کنند به نام کش و میان کش معروف است .
4-    دماغه : چوب نازکی است که در روی درز میانی لته ها کوبیده شده و بوسیله گل میخ به یک لته پیوسته است . دماغه معمولا چیزی شبیه به سر ستون و پایه ای نظیر به ته ستون است .
5-    قاب که گاهی پر و گاهی مشبک است .
6-     چهار چوب از پنچ قطعه چوب تشکیل شده که دو تای آن عمودی و سه تای آن افقی  (یکی در بالا و دو تا در آستانه بطور افقی )  بکار رفته  و میان  دو پاره  چوب افقی پایین آستانه کوبیده می شود و  قطعه  افقی  بالای  چهار  چوب  دو  شاخک  دارد که در دیوار استوار می شود
7-    کلاغپر : معمولا از یک قطعه  چوب  یا تخته  افقی  تشکیل شده که پشت شاخ چهار چوب جای می گیرد و گاهی هم از هم جدا به شکل ذوزنقه است .
8-    پاشنه گرد : یک قطعه چوبی افقی است که در پشت آستانه  کوبیده شده و جای پاشنه ها را در آن بریده اند گاهی  هم  پاشنه  گردها  جدا از هم در دو گوشه  پایین دراز چوب سنگ یا خشت پخته تعبیه می شود .
9-    چفت : هر لته در بالا با یک یا دو رشته زنجیر ظریف مجهز  شده که ته آن با قبه ای روی پولک به لته و سر آن با سد چفتی مادگی دار به سفت چهار  چوب بسته می شود .
10-     پا چفت : چفت کوچکی است که لته ها را به پایین چهار چوب می بندد .
11-     سفت : حلقه ای فلزی است که دربالا و  پایین چهار چوب کوبیده شده از زبانه چفت بیرون است .

در ابیانه دیواره های  کناری سردر ستبر و ضخیم  تر از نوع مشابه خود در یزد است این عمر به علت سرمای  موجود در ابیانه و عایق  بودن دیوارهای خشتی  در برابر سرما  در هر دو فضا ها سردر دارای کمی تو رفتگی است و نسبت آن یک به دو است  در هر دو نمونه سکوهای کناری که پاخوری نام داشتند وجود دارد .

هشتی

 بعد از سردر ورودی وارد هشتی یا کریاس می شوند هرچند که در بیشتر مواقع شکل آن هشت  ضلعی  است اما این به مفهوم هشت یا هشت ضلعی نیست .  هشتی ها  می توانند  به شکل مربع و یا شش ضلعی
باشند .

منظور از هشت چیزی است که از فضای داخلی خانه بیرون آمده است و تنها جایی که با بیرون  خانه در ارتباط  است  این
فضا و راهرو های  پیچ در پیچ منتهی به حیاط اندرونی و بیرونی است که مانع دید افراد غریبه و نا محرم به داخل حریم  مقدس  خانواده  می شده  است ایجاد مکث تقسیم فضایی جهت انتظار از عملکردهای جالب این عنصر می باشد .
هشت ضلعی هایی  که در ایران به کار ربته اند در هشتی های  خانه هم مورد استفاده قرار می گرفت که عبارتند از :
1- هشتی گوش کامل
2- هشت و نیم هشت
 3- نگینی
 4- کشکولی

داخل هشتی  عناصر مختلف  مثل سکو – چراغداران و برای  رفتن به فراور ( اتاق بالای هشتی )  پله ای درنظر کرفته می شد .  پوششهای  هشتی ها  بسیا  متنوع  و معمولا  با کاربندی های زیبا  پوشدیه شده است .  اما مقایسه  بین هشتی  خانه های یزد و ابیانه بدین گونه است که اکثر هشتی ها در خانه های  یزد به صورت هشت ضلعی  یا شش ضلعی ویا به ندرت چهار ضلعی است ولی در خانه های ابیانه هشتی ها  در اکثر موارد به صورت  چهار  ضلعی است – در هر دو نوع خانه هشتی ها برای مانع دید افراد غریبه و نا محرم به داخل حریم خانه است   همچنین  این  فضا   کاربردی  برای  ایجاد مکث  تقسیم  فضایی  و جهت  انتظار  برای عملکردهای دیگر طراحی شده است .
تفاوت دیگر این فضا در این دو نوع خانه این فضای عملکردی در خانه های ابیانه در اکثر  موارد  در  طرفهای  مقابل  خود با پله مرتبط بوده این پله ها باعث ارتباط بین ورودی و فضا های دیگر خانه به خصوص طبقات بالا بوده است  که  این  مورد  برخواسته  از اقلیم این منطقه است ( خانه های طبقاتی ) اما در خانه های یزد  هشتی  علاوه  بر  ایجاد  مکث و تقسیم فضایی عملکردی به طور مستفیم با دالان یا راهرو ها دارد و به این وسیله به حیاط مرکزی و قسمتهای دیگر خانه مرتبط می کند تفاوت دیگر این فضا ها  این  است  که  در خانه های ابیانه فضای بالای هشتی اتاقی به نام اتاق  بالای  هشتی  وجود  دارد ولی در معماری یزد این  گونه فضاها به ندرت یافت می شود ته این ویژگی ها برخواسته از اقلیم این ناحیه است .
در هشتی های  خانه  های  یزد  عناصری  مانند  سکو  و  چراغداران دیده می شود و پوشش هشتی ها نیز بسیار متنوع است . و معمولا با تکنیکهای معماری سنتی پوشانده می شود ولی در هشتی  خانه های  ابیانه به ندرت  این  عناصر و الگو ها  را می بینیم  و  بیشتر جنبه عملکردی و ارتباط با فضاهای دیگر خانه را دارد .

راهرو
 برای وارد شدن به فضا های مختلف از جمله فضاهای مهمانی و اندرونی می بایست از راه رو های  پر  پیچ و خم عبور کنند . راهروهای  پیچ  در پیچ  خانه را دالان  می گفتند . راهرو  سرپوشیده بزرگ را دالان می گویند دوطرف سه دری ها نیز راهرو قرار گرفته است اگر در دو طرف تالار راهرو  ها کمی  پهن تر  باشد آن را تخت گاه می گویند .
 این فضا  در خانه  های یزد یک فضای کاملا  عملکردی است  و وسیله  ارتباطی  بین هشتی با حیاط  مرکزی  و دیگر فضای خانه است اما در خانه های ابیانه دالان یا راهرو تبدیل به  پله می شود و به  فضا های  دیگر خانه که در طبقات بالا است مرتبط می شوند . البته  این تئوری در  مورد  فضای ورودی به خصوص در خانه های یزد وجود دارد که فضای هشتی و دالان های خانه یک فضای تاریک و کم نوری است واین تاریکی و کم نوری به دلیل آن است که وقتی  مهمان  غریبه  یا  نا محرم  که وارد خانه ( حیاط مرکزی ) می شود از این فضا می گزرد مردمک چشم انسان در اثر تاریکی فضا  برای دریافت بیشتر نور باز می شود و پس از گذشتن این فضای تاریک و ورودی فضای باز و پر نور ( حیاط مرکزی ) چشم برای دیدن تا چند ثانیه دچار مشکل است ( باز و بسته شدن مردمکهای چشم ) و در این زمان کوتاه زنان و دختران در حیاط مرکزی می توانند خود را از چشم نامحرم بپوشانند اما این موارد در خانه های ابیانه وجود ندارد .

نتیجه گیری
با مطالعه و انجام  این تحقیق می توانیم  به  این نتیجه برسیم که ورودی های خانه های ابیانه و یزد چه  از نظر  فرم و چه از نظر عملکرد هردو  متاثر از نیازهای  انسان و نیازهای فرهنگی  و  اقلیم  این دو ناحیه است و باید برای درک معماری این دو ناحیه  و یا نواحی دیگر ایران در مورد  فرهنگ  جامعه  نیاز های  انسانها  اقلیم و روانشناسی مردم آن ناحیه مطالعات ویژه ای داشت که مطمئنا معماری آن متاثر از این موارد است .

مستند روستاي تاريخي ابيانه

در صورت داشتن هرگونه سوال ، مشکل ، پيشنهاد در رابطه با مستند روستاي تاريخي ابيانه لطفا با شماره  09361556932 تماس بگيريد. 

قابليت پخش در دستگاه خانگي:       دارد
تعداد دي وي دي:                             1
دوبله فارسي:                               دارد

قيمت 500 تومان

ويژگيهاي اين مجموعه :
1 - تمام مستندها  به صورت ديجيتال تکثير ميشوند و احتمال خرابي نزديک به صفر است .
2 - تمامي قسمت هاي مستندها نسخه اورجينال و ديويدي ريپ هستند . هيچ گونه تبديلي صورت نميگيرد و مستند با کيفيت اصلي عرضه ميگردد .
3 - تمامي قسمت ها نسخه اصلي ميباشند . هيچ دخل و تصرفي در فيلمها صورت نگرفته است .
4 - مستندها  با کيفيت پايين جايي در اين مجموعه ندارند چرا که ما خود طرفدار کيفيت بالاييم .
5 - مجموعه در صورت ايراد  بدون قيد و شرط مجدداً ارسال ميگردد .

جاذبه هاي گردشگري هنجن

باغات اطراف روستا که ميوه‌هاي متنوعي در آن‌ها به عمل مي‌آيد از جمله ديدني‌ها و تفرجگاه‌هاي عمومي است، که در فصول بهار و تابستان مورد توجه گردشگران قرار مي‌ گيرند. حواشي رودخانه روستا، با انبوهي از درختان سرسبز، جلوه و زيبايي خاصي به روستا بخشيده است.
بقعه وبارگاه داوود بن حسن بن علي ابن ابيطالب (ع) در محوطه خوش منظر و باصفايي قرار گرفته و به وسيلة باغستان‌هاي انبوه و سرسبز محصور شده است.
بناي بقعه از آثار دوره صفوي است. در وسط صحن اين زيارتگاه محوطه‌اي وسيع وجود دارد. در چهار جانب محوطه مزبور، ايوان‌هاي مرتفع و در گوشواره‌هاي آن، اتاق‌هاي متحدالشکل با جزرهاي کاشيکاري شده، احداث کرده‌اند. از وسط هر ايوان، در جداگانه‌اي به صفه‌هاي داخلي حرم گشوده مي‌شود. گنبد کاشي فيروزه‌اي رنگ اين زيارتگاه جلوة جذابي دارد. آرامگاه به وسيله صندوق چوبي مشبک و کاشيکاري قديمي تزيين شده است.
مسجد جامع و حسينيه روستا که قدمتي ديرينه دارند مکان‌هاي برگزاري مراسم و آئين‌هاي مذهبي مردم روستا است.
قلعة تاريخي روستا در سده هشتم هجري قمري از قلاع مسکون و معمور بوده است. حمدالله مستوفي دربارة آن مي‌گويد که اين قلعه بر کوه سرسختي ساخته شده و امکانات زندگي در آن فراهم بوده است که در آن آسياب بادي نيز وجودداشته است. اين قلعه در حال حاضر روي به تخريب و ويراني دارد.
کاخ و باغ عباس آباد از آثار و ابنيه شاه عباس صفوي است، که هنوز ساختار کلي آن محفوظ مانده است. اين کاخ ييلاقي، تفرجگاه و شکارگاه شاهان صفوي و بستگان آن‌ها بوده است، که در حال حاضر به صورت مزرعه و ملک شخصي درآمده است. موقعيت طبيعي کاخ و باغ و بستان سرسبز آن، در پيچ و خم دامنه‌هاي غربي ارتفاعات کرکس چشم‌اندازهاي بسيار بديع و زيبايي را فراروي انسان قرار مي‌دهد.
بافت تاريخي روستا نيز دربردارندة بناهاي از عهد قاجار است. که در شمار زيباترين سکونت‌گاه‌هاي ييلاقي تاريخ معاصر ايران به شمار مي‌آيند.
مردم روستاي ييلاقي هنجن مراسم مربوط به عيد نوروز، سيزده به در و شب‌هاي چله را گرامي مي‌دارند و آيين‌هاي اعياد مذهبي فطر، قربان و ... به جاي مي‌آورند. برگزاري مراسم سوگواري در ايام محرم و صفر نيز در ميان مردم روستا معمول است.
بازي‌هاي محلي کودکان و نوجوانان روستاي هنجن از جمله قايم باشک و الک دولک نيز جالب توجه است.
پوشاک محلي مردان روستاي هنجن شامل شلوار مشکي، پيراهن، قبا، آرخاليق، شال کمر و گيوه است. پوشاک زنان روستا نيز شامل کلاه مخمل، چارقد (روسري)، چادرشب، پيراهن راسته، شلوار قردار (نوعي دامن شلواري)، يل (کت) و گيوه مي‌باشد.
از غذاهاي محلي رايج اين روستا، مي‌توان به آش هليم و آبگوشت اشاره نمود.
سوغاتي‌هاي هنجن شامل انواع ميوه و صنايع دستي (قالي) مي‌باشد.

دسترسي: اين روستا از طريق آزادراه تهران - اصفهان و شهر نطنز با جاده‌اي آسفالت قابل دسترسي است. مسير منتهي به اين روستا دره‌اي بسيار زيباست.

منبع : وبلاگ فارسي ايمان دولتشاهي

جاذبه هاي گردشگري يارند

در فصول مساعد سال به خصوص در بهار، انواع گل‌ها و گياهان خودرو در مرغزاري‌هاي روستا سر از خاک برمي‌کشند و زيبايي و سرسبزي پيرامون روستا را دو چندان مي‌سازند. دامنه‌هاي تپه‌هاي اطراف روستا از تفرجگاه‌هاي مورد علاقه گردشگران به ويژه براي اتراق و اقامت شبانه (در چادر) محسوب مي‌شود.
در اين روستا تعداد و حسينيه و نه مسجد قدمي وجود دارد، که مردم روستا، مراسم و آيين‌هاي مذهبي، اعم از عزاداري‌هاي شخصي و بزرگداشت ماه محرم را در آن مساجد و حسينيه‌ها برگزار مي‌کنند.
پنج رشته قنات در روستا جريان مي‌يابد که ضمن رونق زراعت و باغداري از جاذبه‌هاي گردشگري روستا نيز به شمار مي‌روند و در ايام مختلف سال گردشگران بسياري را به سوي خود جلب مي‌نمايند.
دو درخت چنار کهنسال در مسير قنات‌هاي روستا، قرار دارند که هر يک بيش از 500 سال عمر دارند. گردشگران و طبيعت دوستان بسياري از اين درخت‌هاي ديدن مي‌کنند.
مردم روستاي يارند، در برگزاري باشکوه مراسم مربوط به عيد نوروز، اعياد فطر و قربان و مراسم عزاداي ايام محرم و رمضان شرکت مي‌کنند.

عروسي روستا نيز مراسم خاصي دارد و با شادي و سرور همراه است.
بافت گليم، جاجيم و فرش، با طرح نائين در روستا رواج دارد. زنان و دختران اين روستا با کار در خانه، عمده‌ترين توليد کنندگان صنايع دستي روستا هستند.
از بهترين سوغاتي‌هاي اين روستا مي‌توان به انواع صنايع دستي، گلابي و خشکبار اشاره کرد.
انواع آش و آبگوشت محلي، معروف‌ترين غذاهاي گردشگرپسند اين روستا هستند، که باچاشني انواع لبنيات مرغوب روستا، مزه‌اي دلچسب مي‌يابند.

دسترسي: اين روستا از طريق آزادراه تهران - اصفهان و از طريق جاده نطنز قابل دسترسي است و جاده‌اي آسفالت دارد.

معماري روستاي کمجان

معماری روستای کمجان

مردم روستا در ساختمانهايي که همه از سنگ و خشت و گل بنا شده ساکن گشته،بعضي از اين ساختمانها داراي ايوانهاي بسيار بلند ساخته شده از چوب هستند،که ارتفاع آن گاهي به 20 متر مي رسد که نظر هر بيننده اي را جلب ميکند.
اين ايوانها را ميتوانيد در محله هايي بنام "لب ساخونه" يا کوچه سوزن از نزديک مشاهده فرماييد.
روستا داراي دو محله به نامهاي محله بالا و محله پايين و تعداد زيادي کوچه پس کوچه که هر يک نام خاصي دارند مي باشد.
اين روستا داراي 14 مسجد مي باشد که هر کدام در محله اي به نامي،و همه آنها بازسازي شده اند.
اين روستا داراي يک حمام بسيار زيبا است که در محله پايين ده قرار دارد.
روستا داراي سه قلعه بوده ،يکي در ابتداي ده قرار دارد.روستا داراي سه قلعه بوده ،يکي در ابتداي ده که اکنون آثاري از آن وجود ندارد و فقط اسمي از آن به جا مانده است و روي آن خانه ساخته شده است و قلعه ديگري که بر روي کوه بلند مشرف به روستا قرار دارد که ديوارهاي آن هنوز پابرجاست.
يک قلعه که بسيار حائز اهميت است معروف به قلعه بايزيد که در مزرعه کروند قرار دارد و اکنون فقط يک ديوار سنگي از آن به جا مانده است و در زمينه اين قلعه داستانهاي زيادي سينه به سينه بيان شده که واقعيت آن زماني معلوم شد که در سال 1370 جويندگان ميراث اين مرز و بوم در کنار اين قلعه قبرستاني را در دامنه کوه کشف کردند و شبانه اقدام به حفاري و غارت اين قبرستان پرداختند و اين غارت همچنان ادامه دارد و هر بار که به آنجا سر زده مي شود قبرها يکي پس از ديگري شکافته شده است.

اين روستا داراي چهار قبرستان است يکي قبرستان فعلي که در ميان جاده نطنز به ابيانه قرار دارد و قدمت آن به 400 سال مي رسد .قبرستان ديگري در بالاي ده قرار داشته که تا چند سال پيش هم قبرها معلوم بود و به قبرستان کهنه معروف بود،ولي اکنون اثري از آن نيست.
قبرستان ديگر در مزرعه کروند و در کنار قلعه بايزيد قرار داشته و يک قبرستان ديگر در مزرعه (در) قرار داشته که به گفته ريش سفيدان سنگهاي آن را براي ساختن ديوار مزرعه در استفاده نموده اند.

منبع : سايت روستاي کمجان

طبيعت روستاي کمجان

کمجان داراي آب و هواي معتدل و خنک در تابستان و بسيار سرد در زمستان است .داراي کوههاي بلند و محل زندگي انواع گونه هاي حيوانات وحشي مي باشد ،اين روستا حاصلخيز ترين روستا در بين روستاهاي منطقه است و يکي از محصولات اين روستا گلابي است که به تحفه نطنز معروف است.
منطقه اي در روستا قرار دارد به نام آب سرخ که آب معدني قرمز رنگ است و اهالي براي امراض جلدي از آن استفاده مي کرده اند اين منطقه در کروند و در انتهاي دره اي است که با روستاهاي يارند،تکيه و فريزهند همسايه است.
اين منطقه جاده ماشين رو ندارد و بايد پياده سفر کرد.منطقه داراي يک استخر آب معدني و يک مرغزار و تعداد زيادي چشمه آب شيرين و آب سرخ در کنار هم جاريست و جالب توجه است.
مردم روستا:
مردم روستا اغلب باسواد بوده اند و در قديم چند مکتب خانه داير بوده است و جالب اينکه تعدادي از اين مکتب خانه ها به وسيله خانمها اداره مي شده و خانمها معلم بوده اند،مثل مکتب خانم کوچکه –مکتب رقيه بگم- مکتب محمد اسماعيل –مکتب ميرزا علي و ...
اين روستا در گذشته 200 تا 350 خانوار جمعيت داشته اما اکنون به دلايل مختلف بسياري از ساکنين ترک ديار کرده اند و در شهرها ساکن شده اند.
هم اکنون روستا در تابستان 100 خانوار و در زمستان 50 خانوار جمعيت دارد.
از فرهنگ و رسومات مثل عروسي ها و عزاداريها و انواع بازيها و قصه ها مطالب فراوان است که در آينده مطالبي در اين باره ارائه خواهد شد.

منبع : سايت روستاي کمجان