ابیانه پلکانی به درون تاریخ

 
ايران صاحب موزه سرخي است که به شکل طبيعي ايجاد شده و توانسته گردشگران کنجکاو زيادي را به خود جذب کند. اين مکان ديدني در امتداد سرسبز و با صفايي قرار دارد که روستاي ابيانه ناميده مي شود.

ابيانه در زاويه شمال غرب کوه کرکس و منتهي اليه رودخانه برز واقع شده است . فاصله آن تا جاده نطنز کاشان 22 کيلومتر است خانه هاي اين روستا بر روي دامنه شمالي دره با شيبي تند و سرسبزي که از سنگ هاي رسوبي سبزرنگ است واقع شده اند.

خانه ها از رنگ سرخ منحصر به اين محل و با اسلوب ساختماني خاص در سطحي محدود به صورت پلکاني و مسلط بر يکديگر بنا شده اند. بر بالاي ساختمان خانه ها، کوه سنگي زيبايي ، ديواره شمالي روستا را تشکيل داده است که ساختمان اين ديواره سنگي و هماهنگي رنگ آن با ساختمان خانه ها براي هر گردشگري جالب توجه است . 

موقعیت طبیعی روستا به شکل یک بشقاب گود بیضی شکل است که اطراف آن را رشته کوه های دیواره ماننده احاطه کرده اند. آب و هوای روستا ییلاقی و زمستان آن طولانی است ، البته هوا در سراسر سال لطافت خاصی دارد. سرسبزی و طراوت درختان اطراف روستا بخصوص در سال های فراوانی آب در تمام بهار و تابستان به این روستای تاریخی جلوه یی خاص می بخشد.

روستای ابیانه در سال ۵۴ جزو آثار ملی و تاریخی به ثبت رسیده است . موقعیت خاص جغرافیایی ، بافت ساختمان خانه ها با رنگ اخرایی ، ریزه کاری های هنرمندانه دروپنجره های چوبی خانه ها، مردمی گشاده رو، لباس محلی زنان و مردان روستا و بناهای متعدد تاریخی دست به دست هم داده اند تا چشم هر بیننده تازه واردی را شیفته این آثار کنند. قدمت فرهنگ و زبان مردم ابیانه به دوران هخامنشیان و ساسانیان می رسد.

برخی از اماکن و بناهای تاریخی ابیانه شامل موارد زیر هستند.

آتشکده هرپاک

این آتشکده در وسط روستا قرار دارد و مربوط به عهد هخامنشی است . برخلاف اسلوب ساختمان های محل ، این بنا از پایه تا پوشش سقف با طاق ضربی و با سنگ لاشه و گچ ساخته شده که به همین دلیل در ۵۰ سال اخیر مورد توجه محققان قرار گرفته است .

قلعه ها

ابیانه شامل سه محله به نام های پایین هر ده ، سیمان و پل است . این محله ها، قلعه های استحفاظی دارند که اینک نیمه مخروبه باقی مانده اند. قلعه پایین هر ده روی صخره یی است و فقط از طرف در ورودی راه آمد و شد دارد که در مواقع اضطراری پناهگاه مناسبی است . محله پل و سیمان بطور مشترک یک قلعه دارند که بر ستیغ کوه سنگی ساخته شده است . بر دامنه جنوبی روستا، قلعه یاله همونه دیده می شود. قلعه مخروبه دیگری به نام قلعه نزاتون نیز در سمت شرق در باغ های روستا قرار دارد.

مسجد پرزله

این مسجد در محله معروف پرزله واقع و مشتمل بر دو طبقه است . در قسمت شرق مسجد دری از چوب گردو وجود دارد که با خط برجسته نسخ کنده کاری تاریخ ۷۰۱ بر آن نقش بسته است . این در نفیس مربوط به دوره ایلخانیان است و قدیمی ترین دری است که در روستا دیده می شود.

مسجد حاجتگاه

این مسجد در کنار صخره و کوه سنگی در قسمت غرب روستا بنا شده است . در داخل مسجد جامع قدیمی دری با دو لنگه از چوب گردوی سیاه به ابعاد ۷۰ در ۷۲۰ موجود است که با خط برجسته نسخ ، نام ۱۲ امام و تاریخ ۹۵۳ هجری بر آن کنده کاری شده است .

امامزاده ابیانه

این بنا که در اصطلاح محلی به آن زیارت می گویند، مدفن دو نفر از فرزندان امام موسی کاظم (ع) به نام های شاهزاده یحیی و شاهزاده عیسی است .

این بنا در محله پایین روستا واقع شده است و گنبد کاشی کاری فیروزه یی آن در میان خانه های سرخرنگ روستا جلوه یی خاص دارد. صحن بنا دارای ایوان های بزرگی است و ایوان جنوبی آن که مسلط بر باغ های سرسبز و خرم است فضای زیبا و منظره جالبی دارد.

خانقاه

دو خانقاه در روستا وجود دارد که متعلق به دوره شاه عباس صفوی بوده است ، یکی از آنها خانه یی خشت و گلی است و خانقاه دیگر خانه اشرفه نامیده می شود که بر سردر ورودی آن نقاشی های بسیار ظریفی مشاهده می شود. سبک نقاشی ها که به شاگردان رضاعباسی منسوب است ، تاکید بر خانقاه بودن این محل دارد.

ابیانه حوزه یی است که یادگارهای تاریخی ایران را از زمان باستان تا امروز در بر گرفته است . مسافر و میهمان تازه وارد، هنگامی که در کوچه های ابیانه قدم می زند در واقع از امروز به دو هزار سال پیش کوچ می کند و فرازونشیب کوچه های تاریخ را می گردد.

این روستای دیدنی در سال ۱۳۸۲، تعداد ۷۲۰۰ نفر گردشگر خارجی و بیش از ۱۵ هزار نفر گردشگر داخلی داشته است . در ابیانه ، هتلی مجهز و پیشرفته برای اسکان گردشگران ساخته شده است . همچنین وجود فروشگاهی بزرگ در روستا می تواند نیازهای گردشگران را مرتفع سازد.

ابیانه ، پلکانی است به درون تاریخ ، در خانه های قدیمی آن هنوز ظروف سفالی با قدمتی چند صدساله وجود دارد. سبک خانه سازی در این روستا به دوره صدر اسلام تا زمان صفویه و پس از آن پیوند می خورد. مصالح به کار رفته در ساختمان های ابیانه ، چوب درخت چنار، خاک رس قرمز، خشت ، آجر و سنگ است .

ابیانه ، روستای کمیابی است که هنوز توانسته یکپارچگی و وحدت خود را چه از نظر فرم های زیبای معماری و چه از نظر فرم لباس ، زبان ، گویش و آداب و رسوم حفظ کند. این همه بخاطر باروری فکر و آگاهی مردم این خطه از تاریخ خود و پایداری آنان در حفظ یادگارهای نیاکانشان است . چه خوب است که دیگر مردم ساکن در جاهای مختلف کشور، این اندیشه را باور ذهن خود کنند و به پایداری سنت سرزمین خود اهتمام بورزند.