مراسم قلعه سوزانی روستای برز

در روز 27 ماه رمضان مراسم قلعه سوزاني در روستاي برز اجرا مي شد. پيش از شرح مراسم ياد آور مي شود که در قديم روستاي برز داراي دو قلعه بزرگ بوده است. يکي به نام قلعه سرده و ديگري قلعه پايين ده. قلعه سر ده که تا سال 1342 باقي بود، داراي ديوارهاي عريض و چهار برج در چهار گوش مي بود، اين قلعه به علت قرار داشتن در مکاني بلند مشرف بر روستا بود.
اما قلعه پايين ده در ساليان گذشته دور از بين رفته بود و فقط نام و جاي آن با وسعتي حدود 3000 متر باقي مانده بود اين زمين نسبت به اطراف خود بلندتر بود و چند بوم کن در کنار آن ايجاد کرده بودند.

مراسم قلعه سوزاني در اين دو مکان اجرا مي‌شود به گونه زير:
روز 27 ماه رمضان جوانان و نوجوانان روستا به صورت دو گروه در ميآمدند. گروهي در کنار قلعه سرده ديگري در محل قلعه پايين مستقر مي شدند.
هر يک از دو گروه کوشش مي کردند مخفيانه به مکان گروه ديگر نفوذ کرده و در آنجا آتش برافروزند و اين عمل نشانه شجاعت و برتري آنان به حساب مي آمد. و گاه اتفاق مي‌افتاد که بر سر اين کاvر بين آن‌ها درگيري ايجاد مي شد. البته مقدمات آتش افروزي را از مدت پيش فراهم مي کردند و هيزم و بوته لازم را در پيرامون قلعه يکديگر مخفي مي‌کردند.

روز موعود کوشش دو گروه بر آن بود که غافل گير نشوند. هنگامي که دود و آتش از قلعه اي بر مي خواست مردم روستا براي تماشا از خانه ها بيرون مي آمدند. گروهي که در قلعه آنان آتش افروخته شده بود با سرافکندگي و خشم نظاره گر صحنه مي شدند و اندک اندک محل را ترک مي کردند.

منبع : ميراث فرهنگي نطنز نگارش سيدحسين اعظم واقفي، ناشر انجمن ميراث فرهنگي نطنز