سیر ایجاد شدن خانه های روستای برز

بنا به روایات گذشتگان برز در منطقه ای بنام سیلو (سَ یَ) واقع در بالای کوه تخت (تخت سرکر) پدیدآمده است (صحرای کنونی با همین نام درسرحدات جنوبی برز وجود دارد) (معنی لغت نامه فرس به این مطلب نزدیک است) در گذشته های دور از این صحرا یکی از بهترین و پر محصول ترین ماده صنعتی را بنام کتیرا (katira ) تولید و استخراج میکرده اند.

بعد از فروکش کردن آب در دره برز ، روستا به بدنه کوه تخت سرکر درمحلی بنام گل بندباد(مخفف گل بند آباد ) بیش سنجتینه نقل مکان مینماید اولین دشت کشاورزی را بنام پسورجه ایجاد میکنند .
سپس بدلیل رویش درختان واشجار در دره برز و ایجاد باغات ومحصولات باغی ونزدیکی به منابع مالی خود روستا به محله کنونی گریند نقل مکان کرده .
سپس با وجود رودخانه پر آب برزرود ساختمانهای ییلاقی بصورت طولی ازغرب به شرق درطول مسیر رودخانه ایجاد میگردد که قطعا" یکی از زیباترین و باصفا ترین روستاهای زمان خود بوده ( انتخاب این محل توسط یکی از وزرای شاه عباس جهت زندگی گویای این مهم است ) .
متاسفانه در سال 1335 با سیل سهمگین که خسارت جانی و مالی سنگینی به بار آورد، بدلیل ترس از بلایای طبیعی بعدی روستا بصورت پراکنده در ارتفاعات شکل جدیدی به خود گرفت .

که محله های متعدد در گوشه وکنار ایجاد شد یکی از محله های جدید بنام :

محله پل مویز (پَ ل ِ ) که همکنون به برلا (عامیانه به بلّا معروف است ) یکی ازمحله های مسکونی ایجاد شده در بعد از سال 1335 میباشد این محله بدلیل تابش طولانی خورشید وگرمای زیاد در گذشته محل خشک کردن انگور وتبدیل به مویز (کشمش) در انبارهای شخصی که افراد برای خود ساخته بودند استفاده میشده .

لازم است به این موضوع اشاره نمایم که در گذشته برای ساخت بناها در برز از آجر پخته شده (که در خود روستا تولیدمی گردید ) استفاده میشده . تنها آثار کوره ساخت مصالح ساختمانی بجای مانده در محله درب کوره واقع در ابتدای دشت لاجره موجود میباشد که آجرهای به ابعاد 20*20 یا 40*40 که در قدیم بنام خطایی معروف بوده را تولید مینموده اند که این مهم خود از پیشرفت صنعتی و حتی فرهنگی روستا نشینان حکایت میکند .

از دیگر مراکز صنعتی که تعداد آن خود گواه بر پر جمعیت ترین مناطق را دارد آسیابهای آبی است که بترتیب : 1. در دشت زادیان (در ِ دبّه) 2. روبروی کوچه عمارت ابتدای کوچه پل بنام آسیاب میون یا آسیاب سحن 3. آسیاب چاله عجوز در نزدیکی چشمه گرازه 4. آسیاب علی حاجی در دشت مالاله 5. آسیاب درب مسجد جمعه در دشتی به همین نام که تا سی و پنج سال پیش فعال بود 6. آسیاب چمن در انتهای باغات رود

هم اکنون خالی از لطف نیست که بگویم این تعداد آسیاب از خرمنگاه های متعدد تغذیه میگردید 1. خرمنگاه قلعه 2. خرمنگاه پلته 3. خرمنگاه درب کوره 4. خرمنگاه لاچیون (لاجیحان) 5. خرمنگاه دشت .

بدلیل کسرت جمعیت دو باب حمام خزینه ای در میان ده یکی برای استفاده اهالی بالا ده در ابتدای کوچه گریند که از آب چشمه خونی استفاده میشده دوم حمام پائین ده که در کنار مسجد سهن واقع بوده واز آب چشمه سولجه تغذیه میکرده که متاسفانه حمام دوم بدلیل سهل انگاری فقط آثاری از آن بجا است .

نوشته شده توسط آقای اکبر چهرزاد 

منبع: سایت برزرود