مراسم دهه عاشورا در روستاي چيمه

تعريف علم : علم در روستا بدان معنا است که شيعيان مي خواهند با زبان بي زباني بگويند. يا ابا عبداله الحسين اگر در کربلا کسي به ياري شما نيامد امروز ما با اين انبوه جمعيت و با علم هاي رنگارنگ به ياري شما آمده ايم و در ادامه راه شما کوشا هستيم.

تعريف نخل: يک نفر از هم  ولا يتي ها در نظرات چنين فرمودندکه از آنجاکه پيکر ابا عبداله الحسين (ع)با وجود جراحات بسيار نمي توانستند از زمين بلند کنندپيکر را بر روي تعدادي برگ درخت خرما که همان نخل مي باشد نهاده و جابجا نموده و سپس به خاک سپرده اند.به همين جهت آنچه را که امروزه در مراسم محرم به دوش مي گيرند.نمادي از تابوت که همان برگهاي درخت خرماي امام حسين (ع)است و به آن نخل گفته مي شود.(با تشکر از نظر دهنده)

ونخل به شکل عماري مي باشد.و معناي آن اين است که يا ابا عبداله الحسين اگر سه روز و دو شب جنازه مقدس شما بي غسل و کفن در بيابان گرم و سوزان کربلا افتاده بود و کسي نبود که به خاک بسپارد.امروز ما به ياد آنروز اين نخل که شبيه عماري است برداشته که بگوييم ما حامي شما هستيم و راه شما را ادامه مي دهيم.مراسم دهه عاشورا که از روز هفتم ماه محرم اهالي محله باغ هادي و محله پشته با دسته نوحه خواني و سينه زني به محله ده مراجعه مي کنندوپس از نشستن و پذيرايي با چاي و نذوراتي که مردم آورده اند.هفتاد طايفه از اهالي محله ده و سرپرنده مد نظر گرفته ميشود.که بوسيله يک نفر فاتحه تمنا مي گردد.و همگي حمد وسوره را جهت آمرزش اموات مي خوانند.پس از فراقت از خواندن فاتحه علم هارا به ياد علم دار کربلا حضرت ابوالفضل العباس با پارچه هاي الوان رنگارنگ تزئين مي کنند.و با خواندن نوحه و سينه زني در کنار علم ها توسط دو نفر علم دار(علمداري علم موروثي مي باشد و کساني ديگر غير از آنها نمي توانند علم را حمل نمايند.)به طرف محله باغ هادي حرکت مي کنند.و در آنجا نيز به نيت آمرزش هفتاد طايفه هفتاد فاتحه تمنا مي کنند.و سپس علم ها را بر داشته به طرف محله پشته به راه مي افتند.و در مسجد محله پشته پس از سينه زني و عزا داري درآنجا نيز هفتاد فاتحه به نيت هفتاد طايفه خوانده مي شود.پس از آن تمام دسته ها به همراهي دسته محل ده به حسينيه محل ده باز مي گردند و تا پاسي از شب به عزاداري و سينه زني و مراسم روضه خواني مشغول مي گردند.فرداي آنروز که روز هشتم ماه محرم است در وقت بعدازظهرمجددا"اهالي محله پشته و محله باغ هادي به اتفاق يکديگربا دسته سينه زني و نوحه خواني راهي محله ده مي شوند.و در حسينيه محل ده پس از سينه زني و عزا داري بوسيله نذورات و چاي پذيرايي مي شوندمجددا"مانند روز قبل هفتاد فاتحه به نيت هفتاد طايفه خوانده مي شود ودوباره علم ها را برداشته مانند روز قبل به محله باغ هادي و پشته حرکت کرده و عزاداري و فاتحه طبق روز قبل تکرار مي گردد.و با خداحافظي تمام اهالي به محله هاي خود باز مي گردندو شب را در مساجد محله هاي خودشان به عزاداري مشغول و باصرف شام هر کس جهت استراحت به منزل خود مي رود.و فرداي همانروزکه مصادف است با تاسوعاي حسيني دو نخل به نا چهار محل در روستاي چيمه مو جود است که يکي متعلق به محله ده و سر پرنده مي باشد. و ديگري به نام محله پشته و باغ هادي است نخلي که متعلق به محله ده و سرپرنده مي باشد.هميشه جايگاه اصلي اش در داخل حسينيه محل ده است ولي نخل محله پشته و باغ هادي يکسال در باغ هادي و سال ديگر در محل پشته مي باشد.و شکل ظاهري نخل براي عزيزاني که نديده اند بصورت عماري است که ساعت 9 صبح روز تاسوعا اين نخل را با تشريفات خاصي از حسينيه بيرون مي آورند و مشغول به تزئين آن مي شوند که اين کار بوسيله مسئوليني صورت مي گيرد که نسل به نسل متولي اين کار بوده اند.و تزئين نخل بوسيله پارچه هاي رنگارنگ صورت مي گيرد.و پس از تزئين نخل بوسيله جوانها بر دوش گرفته مي شود وبا تشريفات خاصي عزاداري با نوحه خواني و زنجيرزني و يا سينه زني به محله باغ هادي مراجعت مي کنندو محله باغ هادي ومحله پشته هم در ساعت تقريبا"9 صبح اگر نخل در محله پشته باشد با رسم خاصي نخل را از مسجد بيرون آورده و متولي مخصوص مشغول تزئين نخل با پارچه هاي رنگارنگ مي گردد.و پس از تزئين نخل توسط جوانان به دوش گرفته شده و با ذکر ياحسين وبا ذکر حسينم شاه حسين کو حسينم          به دشت کربلا کو حسينم و......و با عزاداري و نوحه خواني به طرف محله باغ هادي حرکت مي نمايند. و در مسير راه توسط منازل اسفنددود کرده و نذورات خود را به عزاداران تعارف مي کنند.و با پاشيدن گلاب مسير را با عطر گل محمدي عطرآگين مي نمايند.و با رسيدن به محله باغ هادي منتظر عزاداران حسيني محله ده و سرپرنده مي گردند.همينکه دسته محله ده و سر پرنده به همراه نخل وارد مي گردند. جوانان محله باغ هادي و محله پشته به علامت عزا نخل خود رابه دوش گرفته و با تشريفات خاصي با عقب و جلو رفتن به يکديگر سلام و خوش آمد مي گويند.و پس از نخل گرداني که هفت دور هر دو نخل را در مقابل مسجد پايين باغ هادي  گردانده و سپس نخل را بر زمين گذاشته و مشغول سينه زني و نوحه خواني مي گردند. تا اذان ظهر پس از خواندن نماز جماعت توسط روحاني مجلس به صرف نهار مشغول مي شوند.و بعد از صرف نهار تعزيه خوانها مشغول پوشيدن لباسهاي فرم مخصوص تعزيه جهت  تعزيه خواندن آماده مي شوند.که معمولا"2 ساعت به طول مي انجامد.پس از خواندن تعزيه هر دو نخل را بر داشته وهفت دور در ميدان محله باغ هادي چرخانده وبا نوحه خواني به طرف محله پشته حرکت مي کنند. و در مسير حرکت بطرف محله پشته گوسفندان زيادي در مسير جلو نخل و عزاداران حسيني ذبح مي شود.و در ميدانگاهي که پشت مسجدپشته  واقع شده هفت دور نخل ها را مي گردانند.و بعد از گرداندن نخل ها را به مزار عمومي محله پشته برده و به زمين مي گذارندو با زدن به سينه عزاداري کرده و در آنجا با ميوه و شربت وشيريني و آجيل هاي محلي از قبيل گردو و بادام و مويز ...پذيرايي مي گردد.حدود يک ساعت مشغول استراحت و پذيرايي هستند. و با قراعت فاتحه براي اهل قبور از آنجانخل ها را بر دوش گرفته به محله ده رهسپار مي گردند.با ورود به محله ده در وسط راه در يک جانخلي که متعلق به محله ده و سرپرنده است مي ايستدو با تعارف بزرگترها و ريش سفيدها نخل باغ هادي و پشته را به جلو نخل محله ده به علامت احترام به مهمانان هدايت مي کنند.و ازآنجا نخل پشته و باغ هادي در جلو نخل به حرکت در ميآيد.تا به محل قبرستان عبدالقدوس  پس ازانجام تشريفات به راه خود ادامه داده و نخل محله پشته و باغ هادي در جلو حرکت مي کند و نخل محله ده و سرپرنده در عقب سر وارد ميدان ده مي شوند.که حسينيه و مسجد درآن واقع شده است و با هفت دور نخل گرداني نخل محله ده رابه زمين گذاشته و به اهالي محله ده و سر پرنده موظف هستند که نخل باغ هادي و پشته را بر دوش بگيرند.و به احترام مهمانداري نگذارندحتي يک نفر از اهالي پشته و باغ هادي زير نخل خودشان بمانندو با دوش گرفتن نخل توسط جوانان محله ده وسرپرنده راهي محلي به نام چهار طاقي که نز ديک شرکت تعاوني مي باشد نخل را روبه قبله به زمين مي گذارند. با خواندن هفت فاتحه با تعارف و تشکر از يکديگرخداحافظي و به محله ده  باز مي گردند.و جوانان محله پشته و باغ هادي نخل را به دوش گرفته و به محلي به نام رودخانه که مابين محله پشته و باغ هادي مي باشد به زمين مي گذارندو از يک يا دونفر تقاضا مي کنند که تا صبح نگهبان نخل بوده و ازفردي ديگر درخواست تدارکات پاي نخل را خواستارندکه نگهباني و تدارکات نخل در محل رودخانه نيز موروثي مي باشد.و شب عاشورا هر کدام در محله خود مشغول عزاداري و صر ف شام هستندو شب را تا صبح در چهار محله تا صبح بصورت احيا بيدار مي مانند.و صبح عاشوراکه روز عاشوراي حسيني است محله هاي پشته و باغ هادي و محله ده و محله سرپرنده براي خود مراسمي دارند که عبارتست از صبح مومنان که اعلم وبيرق را به دوش گرفته و با ذکري که براي آقا اباعبداله الحسين(ع)خوانده مي شود اعلمدارمي خواند و بقيه جواب مي دهندکه اشعار بدين شکل است .

صبح قتل است شيعيان افغان کنيد

خاک بر سر ديده ها گريان کنيد

در زمين کربلا  ياحسين

دست شمر بي حيا يا حسين

اشعار را علمدار مي خواند

صبح قتل است شيعيان افغان کنيد

خاک بر سر ديده ها گريان کنيد را جواب مي دهندو درب هر منزلي که رسيدنددر مسير راه شعر و سينه زني راقطع نموده فاتحه اي براي اموات خانه قرائت ميکنند. پس از خواندن فاتحه اشعار را ادامه داده تا به منزل ديگر برسند.که در محله ده از محله زير گازرو -حيدر صفي -الگستان و مزار عبدالقدوس و بعد به رودخانه ميرسند.از رودخانه که گذشتند علمدار مي ايستد و ذکر نوحه عوض مي شود و علمدار با دست بر پيشاني مي زند و اين ذکر را مي گويد.

اي خدا حسينم کو    و بقيه همين را جواب مي دهند.و دوباره مي گويد.

کربلا حسينم کو      در جواب بقيه مي گويند اي خدا حسينم کو

کشته شد حسين يارم      آه اي مسلمان    بقيه با زدن به پيشاني مي گويند اي خدا حسينم کو

و قدمها را آهسته بر مي دارندکه يک فاصله 300 متري را حدودنيم ساعت طول مي کشد.تا طي کنند.و بعد از هر چند قدمي مصيبتي خوانده مي شود.و بقيه را به گريه و زاري وا مي دارد.و تا درب حسينيه محله ده اين کار ادامه پيدا مي کند.و در آنجا شخصي دعا مي کند که معمولا"دعا بوسيله روحاني يا ريش سفيدها انجام ميشود.و بعد به استراحت پر داخته و به خوردن چاي و شير و نذورات مشغول مي شوند.و در محله هاي پشته و باغ هادي نيز با انجام مراسم صبح مومنات صبحانه را در مساجدصرف نموده و تقريبا"ساعت 9 صبح در پاي نخل جمع ميشوندو با صرف چاي و شيريني و نذورات ديگر و بعضي اوقات خانمهايي را مشاهده مي نماييد که با آوردن پارچه هاي رنگارنگ و هديه نمودن به نخل نذر خود را ادا مي نمايند.و با جمع شدن تمام اهالي پشته و باغ هادي آمادگي خود راجهت بر دوش گرفتن نخل توسط جوانان اعلام و بقيه مردم در دو رديف روبروي يکديگر قرار گرفته در جلو نخل به حرکت در ميآيند.و با دودسته شدن نوحه قديمي که به هيچ وجه عوض نمي شود و سالها سينه به سينه گذشته است در روز عاشوراي حسيني در حين حرکت به طرف محله ده نوحه خوان نوحه مي خواندو بقيه در جواب مي گويند .

امروز عزاي کائنات است 2 مرتبه

شه لب تشنه حسين در فرات است

 که با ريتم خاصي خوانده وبه صورت سه ضرب سينه زده مي شود.ودر همين حال به صورت سه ضرب نخل هم  بر دوش جوانان به همراه دست سينه زنان بالا و پايين مي آيد.و اين صحنه بسيار جالب و ديدني مي باشد.سينه زني ادامه پيدا مي کند تا به مسجد پا سنگ زرد ميرسنددر آنجا با ذکر مصيبت  و فاتحه خواني براي اهل قبور توسط اهالي محله ده با شربت و شيريني پذيرايي گشته و نوحه خوان نوحه را ادامه و سينه زنان مشغول سينه زدن مي شوند.در همين حال جمعيت از محله سرپرنده به محله ده آمده و با دوش گرفتن نخل از را مصلي به طرف مسجد سر پرنده مي روند. و با صرف صبحانه با آش حليم و خواندن زيارت عاشورا نخل را بر دوش گرفته و از طرف مصلي به ميدان محله ده باز مي گردند.و در نزديکي مصلي همينکه اقامتگاه آقا سيد جلال الدين مهدي را مشاهده نمودند.مي ايستند و جلو نخل را به طرف آقا سيد جلالالدين مهدي گرفته و به علامت احترام چندين بار نخل را بالا و پايين مي کنند.بعد از آن به محل مصلي که قبرستان قديم محله ده است در آنجا نخل رابه زمين مي گذارند و مشغول عزاداري و سينه زني دور نخل مي شوند.و بعداز فاتحه خواني و پذيرايي با نذورات با ذکر ياحسين (ع)نخل را بر دوش گرفته و به طرف زير گازرو حرکت کرده و بعد به محله ده ميرسند هنگام با رسيدن نخل محله سرپرنده به ميدان محله ده تقريبا"نخل و عزاداران محله پشته و باغ هادي در نزديک ميدان محله ده مي باشد که در اين موقع نخل از وسط جمعيت به قسمت جلو جمعيت آمده وبا حرکت به جلو و عقب وبا دادن سلام به نخل محله ده وسرپرنده و حرکت هفت دور هردو نخل به داخل ميدان نخلها به زمين گذاشته مي شودو با ادقام جمعيت چهار محل نوحه و ريتم سينه زني عوض مي گرددو مصيبت خواني و اذان ظهر عاشورا و نماز به جماعت بر گزار شده و عزاداران جهت صرف نهار  داخل حسينيه محله ده شده وبعد از پذيرايي تعزيه خوانان آماده تعزيه خواني مي شوند که حدود 5/2 ساعت طول مي کشد.و بعد اهالي پشته و باغ هادي به همراه اهالي سرپرنده و محله ده هفت دور نخل گرداني انجام مي دهندو محله باغ هادي و پشته نخل خود را بر دوش گرفته و با خدا حافظي به محله خود باز مي گردند و شام غريبان را هر کدام در محله خود برگزار مي کنند.

با تشکر از آقاي سيد فرج ميري

 منبع : وبلاگ چیمه رود